اسکندریه و مصر فرا گرفت و به زودی از دانشمندان بنام روزگار خود گردید. 1 ابوالحسن به همراه پدرش عازم مصر شد و در آنجا از استادان فراوانی بهره برد. قرائت را نزد احمد بن حطیه، ابوالفتوح ناصرالخطیب و علی بن خلف بن رضاء بلنسی آموخت و حدیث را از ترمذی و سلفی شنید. پس از مدتی اقامت در مصر و درحالی که دانش سرشاری آموخته بود، با کوله باری از علم به اندلس بازگشت و بر کرسی تدریس نشست و به تعلیم آموزه های خود در قرائت و حدیث پرداخت. از میان شاگردان بسیاری که در مجلس درس وی حاضر شده و تربیت یافته اند، می توان به افرادی همچون عبداللّه بن محمد کواب و یوسف بن یحیی بن بقاء لخمی اشاره کرد. وی را فردی موثق دانسته اند. 2 محاربی سرانجام در 25 ربیع الآخر 589ه درگذشت. وی در قرائت تألیفی دارد که به عنوان العروس معروف است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ التکمله لکتاب الصله 3 / 218. 2 ـ غایة النهایه 1 / 524. 3 ـ التکمله 3 / 218.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 21 / 230؛ معجم المؤلفین 7 / 28.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ مرغینانی

علی ـ مرغینانی (م 506ه )

ابوالحسن علی بن عبدالعزیز بن عبدالرزاق ظهیرالدین مرغینانی.

از فقهای حنفی مذهب و منسوب به مرغینان از نواحی فرغانه در ماوراءالنهر بود. پدرش از علمای معروف و دارای شش فرزند پسر بود که همگی اهل تدریس و فتوا بودند و از پدر خود نقل روایت کرده اند. 1 مرغینانی استاد فخرالدین قاضی خان از فقهای بزرگ حنفی بود. 2 او آثاری مانند اقضیة الرسول ( کتاب الاقضیه )، الفوائد فی الفروع که برای فرزندش حسن نوشت، مناقب الامام الاعظم3 و الفتاوی را بر جای گذاشت. 4 وی سرانجام در ماه رجب سال 506ه درگذشت. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 5 / 259. 2 ـ جواهر المضیئة 2 / 576. 3 ـ هدیة العارفین 1 / 694. 4 ـ معجم المؤلفین 7 / 123. 5 ـ جواهر المضیئة 2 / 576.

دیگر منابع: کشف الظنون 1 / 137 و 2 / 1298.

محمود هیئتی

علی ـ مرغینانی

علی ـ مرغینانی ( 530 ـ 593ه )

ابوالحسن علی بن ابی بکر بن عبدالجلیل مرغیانی فرغانی وشدانی.

منسوب به مرغینان از شهرهای نواحی فرغانه در ماوراءالنهر بود. ولادت او را در 530ه نوشته اند. 1 قرشی، مرغینانی را در زمره علمای حنفی برشمرده می نویسد: مردم مرغینان به بزرگی و فضل از او یاد کرده اند. او فقه را نزد استادان بسیاری آموخت که از آن جمله است ابوحفص عمر بن محمد نسفی. در این راه مسافرت های بسیاری به بلاد گوناگون داشته است. ابوالحسن برای ترویج و گسترش مذهب حنفی سعی و تلاش فراوان نمود و شاگردان و طالبان بسیاری را تربیت کرد که از آن میان می توان به کسانی مانند شمس الائمه محمد بن عبدالستار کُردری اشاره کرد. 2 برخی از محققان معاصر از مرغینانی به عنوان فقیه، محدث، فرضی، حافظ و مفسر یاد کرده اند. 3 وی سرانجام در 593ه در سمرقند درگذشت4 و آثار فراوان و مفیدی از خود بر جای گذاشت که عبارت اند از: بدایة المبتدی فی الفروع، التجنیس و المزید و هو لاهل الفتوی غیر عنید، شرح الجامع الکبیر للشیبانی فی الفروع، فرائض العثمانی، کفایة المنتهی فی شرح بدایة المبتدی، مختارات مجموع النوافل ( النوازل )، مناسک الحج، منتقی المرفوع، نشر المذاهب، الهدایة لشرح البدایه5 و مختار الفتاوی. 6 به نوشته الیان سرکیس، جزء چهارم کتاب الهدایه مؤلف به همراه ترجمه انگلیسی آن در لندن و جزء دوم آن در کلکته موجود می باشد. 7

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 4 / 266. 2 ـ الجواهر المضیئه 2 / 627. 3 ـ الاعلام 4 / 266. 4 ـ تاریخ الاسلام 42 / 137. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 702. 6 ـ معجم المؤلفین 7 / 45. 7 ـ معجم المطبوعات العربیّه و المعربّه 2 / 1739.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 13 / 53؛ کشف الظنون 1 / 227، 352 و 569 و 2 / 1250 و 1622؛ ایضاح المکنون 2 / 570.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ مروزی

علی ـ مروزی (495 ـ 536ه )

ابوالحسن علی بن محمد بن ارسلان مروزی کاتب ملقب به ابن منتجب.

وی از علمای مرو بود. 1 تاریخ دقیق ولادت او معلوم نیست؛ ولی برابر آنچه ذهبی آورده است عمر او هنگام مرگ چهل و اندی بود؛ پس