این فن محسوب می شد و قدرت بسیاری در سرودن شعر داشت. سلفی می نویسد:

او اشعاری را که از ابومحمد شواذکی قیروانی شنیده بود، برای من در اسکندریه خواند. همچنین قصیده هایی برایم می فرستاد و من آنها را جواب می دادم. از جمله قصاید معروف او قصیده ای در ردّ احمد بن یحیی بن اسحاق مشهور به ابن راوندی ( م 298ه )، از متکلمان مشهور به الحاد می باشد که مشتمل بر یازده هزار بیت و قافیه های آن یکسان و دربردارنده نکات ادبی بسیاری است. 1 او خود درباره استادان و کسانی که ملاقات کرده چنین می گوید: « در ادبیات و لغت فردی عالم تر از ابوالقاسم بن قطاع صقلی ندیدم و بسیار از او بهره بردم. ابوبکر محمد بن علی بن برغوثی لغتدان را نیز در مازَر، از جزایر صقلیه ملاقات کردم، ولی مطلبی از او نگرفتم. همچنین ابوعلی حسن بن رشیق ازدی قیروانی را در آنجا دیدم و مقداری از اشعار خویش را برایم قرائت نمود ». هذلی در سال519ه در اسکندریه درگذشت. 2 قصیدة فی الرد علی المرتد البغدادی که بدان اشاره شد اثر اوست. 3

پی نوشت ها

1ـ معجم السفر 280. 2ـ معجم الادباء 14 / 8. 3ـ معجم المؤلفین 7 / 117.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 19 / 531؛ الوافی بالوفیات 21 / 221؛ العبر 2 / 412؛ شذرات الذهب 4 / 59؛ بغیة الوعاة 2 / 173.

محمود هیئتی

علی ـ یمنی

علی ـ یمنی (م 557ه )

ابوالحسن علی بن ابی بکر بن حمیر بن تبّع یمنی همدانی سراج الدین.

از محدثان برجسته و مشهور نیمه اول سده ششم هجری بود و به شیخ المحدثین شهرت داشت. یافعی می نویسد: « وی حدیث را از استادان و شیوخ بسیاری فرا گرفت »؛ اما نامی از ایشان به میان نیاورده است. از میان افراد فراوانی که از یمنی بهره برده و شاگردی کرده اند می توان به اشخاصی همچون یحیی بن ابی الخیر که صحیح بخاری و سنن ابی داود را استماع کرده و احمد بن عبداللّه قریظی که از قضات عَدَن بوده اشاره کرد. همو، یمنی را محدثی متقن و فردی آگاه به صحیح و سقیم روایات دانسته و به نقل از شاگردش یحیی بن ابی الخیر او را حافظ ترین محدث عراق و غیر عراق در روزگار خود خوانده است. 1 ابن عماد از رجال شناسان اهل سنت در قرن یازدهم هجری، یمنی را از مروجان و مبلغان حدیث در سرزمین یمن برشمرده است. 2 برخی از محققان معاصر از وی به عنوان فقیهی شافعی مذهب یاد کرده اند. 3 او در سال 557ه از دنیا رفت و تصنیفی به نام الزلازل و الاشراط از خود بر جای گذاشت که منبع و مرجع بسیاری از اصحاب حدیث است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ مرآة الجنان 3 / 239 ـ 240. 2 ـ شذرات الذهب 4 / 181. 3 ـ الاعلام 4 / 266. 4 ـ مرآة الجنان 3 / 239 ـ 240.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 7 / 44.

اسماعیل اسماعیلی

عماد اصفهانی

عماد اصفهانی محمد ـ عماد عماد الدین طبری محمد ـ طبری عماد الدین کاتب محمد ـ عماد

عمادی ـ غزنوی

عمادی ـ غزنوی (م583ه )

عمادالدین غزنوی شهریاری، مشهور به عمادی.

از شعرای اواخر قرن ششم هجری به حساب می آید. درباره اسم و محل تولد او بین تذکره نویسان اختلاف و ابهام وجود دارد. عوفی او را با نام « عمادالدین غزنوی » و با لقب « استاد الائمه » در شمار شعرای غزنه و آل سلجوق آورده است؛ 1 درحالی که برخی دیگر از وی به عنوان عمادی شهریاری یا عمادی غزنوی یاد می کنند. 2 آذر در ذیل شعرای ری، به شاعری عمادی نام که اصالتش از شهریار بوده اشاره کرده است؛ ولی گفته فرد دیگری به همین نام، جزو شعرای غزنین آورده شده است. 3 شاید هر دو یک نفر باشند و در دوره های مختلف در هر دو جا زندگی کرده باشد. 4 اما هیچ یک از تذکره نویسان نتوانستند به نتیجه قاطع و روشنی درباره عمادی برسند و اظهار داشته اند برخی عمادالدین را پسر مختاری و غیر از عمادی شهریاری می دانند. 5 هرچند اقوال و نظریات درباره وی مختلف است، با مقایسه اشعاری که تذکره نویسان در شرح حال آنان آورده اند، می توان دریافت عمادالدین غزنوی و عمادی شهریاری در واقع یک نفر هستند. وی اصالتاً اهل شهر ری بوده، ولی چون اوایل عمر را در خراسان و مخصوصاً غزنین گذرانده بود، به عمادی غزنوی نیز معروف شده است. 6 آغاز شاعری و شهرت وی از دستگاه عمادالدوله