شد وی در شعر هم دستی داشته و استادش ابوبکر خطیب اشعارش را نقل کرده است. 5 در علت شهرت وی به ابن ارمنازی نیز گفته شده وی از اهالی قریه ای از قرای صور به نام ارمناز بوده، لذا به این معروف شده است. 6 ابن ارمنازی در 23 ماه صفر509ه در دمشق وفات یافت و در مقبره باب الصغیر مدفون گردید. 7 از صوری آثاری به جای ماند که عبارت اند از: تاریخ دمشق، تاریخ صور که به اتمام این اثر موفق نشد؛ همچنین مجموعه ای از اشعار به وی منسوب است. 8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 35 / 224. 2ـ تاریخ مدینة دمشق 48 / 124. 3 ـ تاریخ الاسلام 35 / 224. 4 ـ تاریخ مدینة دمشق 48 / 125. 5 ـ شذرات الذهب 4 / 24. 6 ـ الانساب 1 / 189. 7ـ تاریخ مدینة دمشق 48 / 125. 8 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 389.

دیگر منابع: مرآة الجنان 3 / 198؛ الاعلام 5 / 123؛ العبر 2 / 294؛ معجم المؤلفین 8 / 43.

قهرمان کرمی

فاذشاه ـ راوندی

فاذشاه ـ راوندی (م 519ه )

سید ابوالمعالی فاذشاه ( فادشاه / پادشاه ) بن محمد تاج الدین راوندی علوی حسنی.

از حیات فردی، اجتماعی و علمی او اطلاع چندانی در دست نیست. شیخ منتجب الدین ( م بعد از 585ه ) از وی به عنوان فقیه و فاضل یاد کرده1 و عبدالعزیز طباطبایی در ذیل کلام شیخ منتجب الدین به نقل از بعضی از منابع، وی را ابوالمعالی تاج الدین فاذشاه بن محمد معرفی کرده که در راوند مقیم بوده و در سال 519ه درگذشته است. 2 آنچه گفته علامه طباطبایی را تأیید می کند این است که کتاب فهرست منتجب الدین به عنوان ذیل و تکمله ای بر فهرست شیخ طوسی ( م460ه )، مشایخ شیعه تا زمان مؤلف را که ذکرشان در فهرست طوسی نیامده و معاصر شیخ طوسی یا متأخر از زمان او بوده اند، بیان کرده است. 3 بنابراین وی از دانشمندان شیعه در قرن پنجم و ششم هجری است. ابن شهرآشوب ( م 588ه ) نیز از ابوالحسین فاذشاه ناصر علوی یاد و او را در قسم شعرای مجاهد اهل بیت ذکر کرده4 که احتمالاً همین فرد است و بنا بر اتحاد، باید اشعار او را ازجمله آثار او به شمار آورد.

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 143 / ش333. 2 ـ همان، پاورقی. 3 ـ فهرست منتجب الدین، مقدمه مؤلف 6 و 7. 4 ـ معالم العلماء 149.

دیگر منابع: أمل الآمل 2 / 214؛ بحار الأنوار 102 / 257؛ ریاض العلماء 4 / 313؛ الذریعه 9 / 799؛ جامع الرواة 2 / 1؛ معجم رجال الحدیث 13 / 238.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

فتال

فتال محمد ـ نیشابوری

فتح ـ قیسی

فتح ـ قیسی (480 ـ 528ه )

ابونصر فتح بن محمد بن عبداللّه ( عبیداللّه ) بن خاقان قیسی اشبیلی معروف به ابن خاقان.

از اهالی اشبیلیه از دیار مغرب اسلامی است که در سال 480ه متولد شد1 و پس از گذراندن مراحل علمی و به دست آوردن تجربه از طرف یکی از حکام منطقه به وزارت نیز منصوب گردید. 2 ازآنجاکه وی کتاب قلائد العقیان را برای ابواسحاق ابراهیم بن یوسف بن تاشفین می نویسد به احتمال فراوان از طرف این حاکم به وزارت رسیده بود. قیسی در کتاب مذکور جمع بسیاری از شعرای مغرب اسلامی را ذکر کرده و برای هر یک زندگینامه ای نوشته است. همچنین برخی از حکام شعردوست و ادب پرور را هم ذکر کرده است. 3 وی در نگارش تبحر فراوان داشت؛ ازاین رو مورد تعریف و تمجید تراجم نویسان نیز واقع شد؛ 4 ولی او نیز همچون بسیاری از اهل علم، گرفتار غضب حکام شده و در سال 528ه به دستور علی بن یوسف بن تاشفین ـ برادر ابراهیم ـ حاکم منطقه با جداکردن سر از بدن، به قتل رسید. 5 البته در تاریخ قتل وی نقل های دیگری نیز وارد شده است؛ چنان که برخی آن را سال 529، 533، 535 و 555ه نقل کرده اند. 6 وی ادیب و فاضل و شاعر بوده و در اشعار خود برخی بزرگان را هجو کرده بود. گویا این امر باعث بدگویی از وی و همچنین قتل وی گردید؛ ازاین رو برخی او را مجنون دانسته که در شعرش غیر از چیزهای