اقلید، از نواحی اصطخر فارس متولد شد و در سال 507ه از دنیا رفت. دو کتاب جواهر الحدیث و کتاب الوزراء آثار اوست. 1 بیش از این درباره حیات فردی، علمی و اجتماعی او در منابع ذکری به میان نیامده است. کحّاله و همچنین حاجی خلیفه از فرد دیگری به نام ابوعبداللّه محمد بن احمد فارسی رازی ( م360ه ) نیز یاد کرده اند که کتابی به نام الوزراء داشته است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 81. 2 ـ کشف الظنون 2 / 1469؛ معجم المؤلفین 8 / 307.

دیگر منابع: کشف الظنون 1 / 612؛ تاریخ الوزراء ( مقدمه ) 22؛ معجم المؤلفین 8 / 253.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ البیری

محمد ـ البیری (457 ـ 537ه )

ابوعبداللّه محمد بن خلف بن موسی البیری انصاری اوسی.

متکلم، ادیب، طبیب و اصل او از البیر، یکی از شهرهای اندلس و ساکن قرطبه بود. در ربیع الاخر سال 457ه متولد شد. وی از ابوبکر محمد بن حسن مرادی و ابوالحجاج یوسف بن موسی کلبی روایت کرده و علم کلام را از آن دو آموخته است. همچنین وی از ابن فرج مولی ابن الطلاع، ابوزید بن نزار شاطبی، 1 ابوعلی غسّانی، ابوجعفر بن محمد بن حکم بن باق، ابوجعفر بن خلف بن هیثم، ابوالعباس بن محمد جذامی، زیاد بن صفار و برخی دیگر روایت می کند. ابوخالد مروانی، ابواسحاق بن قُرقُول، ابوزید بن نزار، عبدالرحمان بن عبداللّه بن سمعان، ابوالولید بن خیره2 و ابوعبداللّه بن صیقل مرسی نیز از او روایت کرده اند. البیری حافظِ کتاب های اصول دین و اعتقادات و همچنین آگاه و مطلع از مذهب ابوالحسن اشعری و اصحاب او بود. وی در ماه جمادی الآخر سال 537ه درگذشت. آثار او عبارت اند از: النکت والامالی فی النقض علی الغزالی ( خطی )، رساله الانتصار فی الرد علی مذاهب الائمة الاخبار، رسالة البیان عن ( فی ) حقیقة الایمان، شرح مشکل ما وقع فی الموطأ و صحیح البخاری، مختصر کتاب الرعایة محاسبی، 3 الإفصاح والبیان فی الکلام علی القرآن، الوصول الی معرفة اللّه و نبوة الرسول صلی الله علیه و آله، مداوة العین وکتاب الرد علی ابی الولید بن رشد فی مسألة الاستواء، این مسئله در مجلد اول از کتاب المقدمات الممهدات ابوالولید بن رشد ( جدّ ابن رشد فیلسوف ) آمده است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 358. 2 ـ الاحاطة فی اخبار غرناطه 3 / 165. 3 ـ التکمله 1 / 358. 4 ـ الدیباج المذهب، 402.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 3 / 46؛ تاریخ الاسلام 36 / 451؛ نفح الطیب 3 / 353؛ الاعلام 6 / 115؛ معجم المؤلفین 9 / 286.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ اموی

محمد ـ اموی (م 543ه )

ابوبکر محمد بن یحیی بن خلف بن عبدالملک اموی اندلسی.

نحوی، عروضی و از ادیبان اهل اشبیلیه، یکی از شهرهای اندلس می باشد که در سال 504ه از ابوبکر بن حیدره مفوز روایت کرده است و ابوبکر بن خیّر هم راوی از اوست. ابن خیِّر درگذشت استادش را در سال 543ه آورده و تألیفی در علم عروض را برای او برشمرده است. 1 بیش از این آگاهی دیگری از وی به دست نیامد؛ اما عمررضا کحاله که کتاب التکمه لکتاب الصله منبع اوست، به اشتباه سال 504ه را سال ولادت وی پنداشته است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ التکمة لکتاب الصله 2 / 5. 2 ـ معجم المؤلفین 12 / 102.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ اموی

محمد ـ اموی (502 ـ 575ه )

ابوبکر محمد بن خیر بن عمر بن خلیفه لمتونی اموی اشبیلی قرطبی، مشهور به ابن خَیْر.

از موالی ابراهیم بن محمد بن یغمور و اهل اشبیلیه از شهرهای مشهور اندلس بود و در سال 502ه به دنیا آمد. 1 گفته شده نسبت أموی وی برگرفته از نام کوهی در مغرب است که « أمَه » شهرت دارد. 2 ابن خیر در بعضی از علوم رایج آن روزگار ازجمله قرائت، لغت، ادبیات عرب، حدیث و فقه آگاهی کامل داشت و به گفته ابن ابّار، محضر بیش از صد استاد و شیخ را درک کرده و کوله باری ارزشمند از خرمن دانش اندوخته بود. 3 قرائت را از ابوالحسن شریح بن محمد، استاد بنام فن قرائت و حدیث را نزد بزرگانی همچون ابوجعفر بن عبدالعزیز، ابوالقاسم بن بقی، ابن مغیث و ابن ابی الخصال فرا گرفت4 و از ابومحمد بن عتاب، ابن وراق و ابوطاهر سلفی اجازه روایت دریافت کرد. 5 خود نیز کرسی تدریس داشت و شاگردانی را تربیت کرد که از