استادان او معرفی کرده و ابوحامد محمد بن عبداللّه بن زهره حلبی را از شاگردان او به شمار می آورد. 10 از دیگر شاگردان او می توان به مرتضی بن عفیف و یونس بن محمد فارقی اشاره کرد. 11 او درنهایت در سال 588ه در مصر چشم از جهان فرو بست. 12 ابن حجر نیز وفات او را در این سال ذکر کرده، ولی تولد او را در سال 575 دانسته است؛ ازاین رو به بهانه کمی سن روایتی را از او نقل نمی کند. علاوه بر این گوید در تصانیف او مجازفات ( کلامی که از روی عدم دلیل و بینش گفته شود ) بسیاری به چشم می خورد. 13

آثار جوانی عبارت اند از: طبقات الطالبیین، طبقات النسابیین الطالبیین، تاریخ الأنساب و منهاج الصواب. 14 به گفته زرکلی در « دار الکتب المصریه »، کتابی از محمد جوانی به نام تحفةٌ ظریفه و مقدمةٌ لطیفه و هدیةٌ منیفه فی اصول الاحساب و فصول الانساب وجود دارد که احتمالاً همان تاریخ الانساب باشد، مختصر من الکلام فی الفرق بین من اسمه سلام و سلاّم، شجرة الرسول الی قریش و بطونها که نسخه ای از آن در کتابخانه برلین وجود دارد، 15 المقدمة الفاضلیه فی الانساب، معیار النسب، دیوان العرب و جوهرة الادب فی ایضاح النسب، الذروة الانیسه بمشهد السیدة نفیسه، المصنّف النفیس فی نسب بنی ادریس، در طعن بر نسب ابوالحسن ادریس بن حسین، 16 النقط لمعجم ما اشکل علیه من الخطط. 17 آثار دیگری چون التحفة الظریفه فی طبقات النسابیین و التحفة الشریفه و الظرف الحنیفه به او نسبت داده شده18 که احتمالاً اثری جدایِ از آنچه ذکر شده نباشد، افزون بر اینکه التحفة الشریفه فی نسب النبی به پدرش اسعد نیز نسبت داده شده است. 19

پی نوشت ها

[1] ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 602. 2 ـ معجم البلدان 2 / 175. 3 ـ معجم المؤلفین 8 / 232. 4 ـ التکمله لوفیات النقله 1 / 177. 5 ـ لسان المیزان 5 / 74؛ عمدة الطالب 294. 6 ـ الوافی بالوفیات 2 / 202؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 249. 7 ـ التکمله 1 / 177. 8 ـ لسان المیزان 5 / 74. 9 ـ التکمله 1 / 177. 10 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 249؛ مصفی المقال 393. 1
[1] ـ لسان المیزان 5 / 74. 12 ـ التکمله 1 / 177. 13 ـ لسان المیزان 5 / 74. 14 ـ التکمله 1 / 177. 15 ـ الأعلام 6 / 31. 16 ـ هدیة العارفین 2 / 103. 17 ـ معجم البلدان 4 / 265. 18 ـ هدیة العارفین 2 / 103. 19 ـ المستدرک علی معجم المولفین 120.

دیگر منابع: بغیة الوعاة 1 / 441؛ النجوم الزاهره 6 / 119؛ ریحانة الادب 1 / 435؛ تاج العروس 18 / 125؛ تاریخ الاسلام 41 / 307؛ سیر اعلام النبلاء 21 / 229؛ الخِطَط المِقریزیة 1 / 5؛ المحمدون من الشعراء و اشعارهم 206؛ کشف الظنون 1 / 268 و 2 / 1104 و 1862؛ ایضاح المکنون 1 / 542 و 2 / 544؛ معجم المؤلفین 9 / 45 و 49.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ جوهری

محمد ـ جوهری (زنده در 592ه )

محمد بن ابی برکات جوهری نیشابوری.

از زیست نامه محمد بن ابی برکات، اطلاعی در دست نیست و تنها آقابزرگ تهرانی کتابی منحصر به فرد، به فارسی به نام جواهرنامه برای او ذکر کرده است که در شناخت معادن و جواهرآلات و اوصاف و محل پیدایش آنها بوده است. این کتاب را در سال 592ه برای سلطان ابوالفتح مسعود بن صدر نوشته است. شایان ذکر است آقابزرگ عناوینی چون علّامه الدهر، سیدالحکما و ... را برای مؤلف در این کتاب آورده که حاکی از وسعت علم و اطلاعات او در علوم گوناگون است. 1

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 5 / 283.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ جوهری

محمد ـ جوهری (460 ـ 531ه )

ابوبکر محمد بن احمد بن حسن جوهری بروجردی.

محدث و حافظ که در سال 460ه متولد شد. 1 [ تولد و نشوونمای او ظاهرا در بروجرد انجام گرفت ]. او به منظور کسب علم و شنیدن حدیث و در کنار آن تجارت، به شهرهای گوناگون ازجمله کرخ بغداد، همدان، اصفهان، نیشابور، مرو، هرات و بلخ مسافرت کرد و در این نواحی از سلاّر مکی بن علاّن، ابومطیع صحّاف، ابوالفتح احمد بن سُوذَرْ جانی، علی بن احمد بن أخْرم مدینی، ابوالحسن علی بن محمد علاّف، احمد بن عبدالوهاب مروزی و برخی دیگر حدیث شنید. مبارک بن کامل و یحیی بن بوش نیز از وی روایت کرده اند. 2 وی بزرگ و رییس بروجرد و از ثروتمندان بزرگ این شهر به شمار می رفت و درنهایت در همین شهر در سال 531 ه وفات کرد. 3 او کتاب های بسیاری را نسخه برداری نمود و معجمی [ در حدیث ] در یک مجلد برای خود گردآوری کرد. 4