ایران مانند اصفهان و همدان سفر کرد و از استادان بسیاری بهره گرفت و هر آنچه را فرا گرفته بود نوشت. 3 به نوشته منابع، حازمی همواره به دنبال تعلیم و تعلم بود، از حافظان حدیث و نسب شناسی چیره دست به شمار می آمد، اما بیشتر اهتمام وی در گردآوری حدیث و رجال آن بود؛ ازاین رو بیشتر تصنیفات او در همین زمینه می باشد. 4 سبکی وی را در زمره فقهای شافعی برشمرده و به گروهی از شاگردان و تربیت یافتگان مکتب او اشاره کرده است که ابوعبداللّه دبیثی، ابن ابی جعفر و علی بن ماسویه مقری از آن جمله اند. 5 او را فردی ثقه، زاهد، باورع، احل ذکر و ریاضت دانسته اند. 6 او در سال 584ه در 36 سالگی در بغداد از دنیا رفت و در مقبره شونیزیّه در جوار سمنون بن حمزه و جنید بن محمد قواریری به خاک سپرده شد. 7 آثارش عبارت اند از: الاعتبار فی بیان الناسخ و المنسوخ، تخریج احادیث المهذب لابی اسحاق الشیرازی، سلسلة الذهب فیما روی احمد بن حنبل عن الشافعی، شروط الائمه، عجالة المبتدی و فضالة المنتهی فی الانساب، الفیصل فی مشتبه النسبه، معرفة ما یجب للشیوخ علی الشباب، المؤتلف و المختلف فی اسماء البلدان، 8 تحفة السفینه، ما اتّفق فی اسناد اربعة من الصحابة او التابعین بعضهم عن بعض، شروط الائمة الخمسة البخاری و مسلم، و ابی داود و النسائی و ابن ماجه، 9 ما اتفق لفظه و افترق مسماه. 10

پی نوشت ها

[1] ـ التکمله لوفیات النقله 1 / 90. 2 ـ المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدبیثی 83. 3 ـ وفیات الاعیان 4 / 294 ـ 295. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 168. 5 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 13 ـ 14. 6 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 168. 7 ـ وفیات الاعیان 295. 8 ـ هدیة العارفین 2 / 101. 9 ـ الوافی بالوفیات 5 / 88. 10 ـ وفیات الاعیان 295.

دیگر منابع: تذکرة الحفاظ 4 / 1363؛ العبر 3 / 89؛ البدایة و النهایة 12 / 332؛ النجوم الزاهرة 6 / 109؛ شذرات الذهب 4 / 282؛ کشف الظنون 2 / 996؛ معجم المؤلفین 12 / 64؛ دول الاسلام 310؛ الاعلام بوفیات الأعلام 2 / 395؛ ایضاح المکنون 1 / 97 و 2 / 321.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ حاکمی

محمد ـ حاکمی (م 531ه )

ابوعبداللّه محمد بن علی بن احمد حاکمی خوارزمی.

فقیه، خطیب، واعظ، ادیب و شاعر. از حیات فردی، علمی و اجتماعی او اطلاعات چندانی در دست نیست. وی در ماه رمضان سال 531ه درگذشت. اثر او فتح مَنْقَشْلاغ است که در آن به مدح سلطان آتسز خوارزمشاه ( 52
[1] ـ 551ه ) و وصف اخلاق و محاسن او پرداخته است. 1 منقشلاغ قلعه ای در نواحی خوارزم بوده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 4 / 184. 2 ـ معجم البلدان 5 / 215.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 10 / 303.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حجری

محمد ـ حجری (484 ـ 563ه )

ابوبکر محمد بن احمد بن عمران حجری بلنسی اندلسی تمیمی.

وی قاری، نحوی، فقیه و شاعر و از فرزندان اوس بن حجر تمیمی، شاعر زمان جاهلیت، بود که در سال 484ه در بلنسیه ( در شرق اسپانیا ) دیده به جهان گشود. 1 در سال 487ه هنگامی که رومیان بر شهر بلنسیه مسلط شدند، به همراه پدرش به المریه رفت و در آنجا نشوونما کرد. 2 در سال 506 به قرطبه رفت و از ابوالقاسم بن نخاس قرائت مختلف قرآن را آموخت. 3 از دیگر استادان او در قرائت، ابوبکر عمر بن احمد بن فصیح، ابوالقاسم بن عربی، ابوالحسن برجی و خلف بن محمد انصاری است. وی همچنین از ابوعلی بن سکره صدفی، عباد بن سرحان، ابوالحسن بن عاص، 4 ابوالقاسم بن عربی، عبدالقادر بن حناط و ابحر اسدی حدیث شنید. در 508ه به وطن خود بلنسیه بازگشت و ادبیات عرب را از ابومحمد بطلیوسی و فقه را از ابوالقاسم بن انقر سرقسطی فرا گرفت. وی مصاحب ابوالعباس عریف بود. 5 یوسف بن عبدالعزیز ابذی، محمد بن عبدالعزیز بن سعاده، ابوعبداللّه محمد بن احمد بن فشلیون کبیر، محمدیوسف بن خباز، محمد بن هاجر بلنسی و عبداللّه بن محمد بن خلف نیز از شاگردان او هستند. 6 همچنین ابوالخطاب احمدمحمد قاضی و احمد بن هارون بن عات از او روایت کرده اند. 7 وی درنهایت در 563ه وفات کرد. اثر او شرح مقدمة ابن بابشاذ، در علم نحو است که در 533ه در زندان آن را به نگارش درآورد. 8

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 31. 2 ـ غایة النهایه 2 / 78. 3 ـ التکمله لکتاب الصله 2 / 31. 4 ـ غایة النهایه 2 / 78. 5 ـ التکمله لکتاب الصله 2 / 31. 6 ـ غایة النهایه 2 / 78. 7 ـ المعجم ( ابن الابّار ) 180. 8 ـ التکمله لکتاب الصله 2 / 31.