دیگر منابع: بغیة الملتمس 54؛ معجم المؤلفین 8 / 305.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حدّادی

محمد ـ حدّادی (قرن ششم هجری)

محمد بن مؤید حدادی بغدادی بخاری مشهور به شمس الدین خاله.

بر پایه گزارش نفیسی، وی از مردمان بغدادک خوارزم و ظاهراً برادر مجدالدین بغدادی عارف مشهور سده ششم هجری و بهاءالدین بغدادی بود که در دربار سلجوقیان خدمت می کرد و ازجمله امیران آنان به شمار می رفت و در فن شعر بسیار چیره دست و توانا بود. 1 دکتر صفا نیز درباره وی می نویسد: شمس الدین خاله از شاعران اواخر سده ششم هجری است که در سمرقند می زیست و مداح پادشاهان آل افراسیاب بود و از میان آن خاندان، بیشتر به دستگاه نظام الملک صدرالدین محمد بن محمد وزیر سمرقند اختصاص داشت. گفته شده است وی شاگرد سوزنی از شاعران بنام آن عصر بود و از سبک وی پیروی می کرد. 2 اشعاری از او در مدح شمس الملک احمد بن ارسلان ( 496 ـ 522 )، حسام الدین حسن بن علی و نظام الدین ملکشاه الغ بیغو از پادشاهان آل افراسیاب باقی مانده است. 3 عوفی اشعار او را ستوده و آن را لطیف خوانده است. 4 آقابزرگ دیوان شعری با عنوان دیوان شمس بخاری را به وی نسبت داده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ نظم و نثر در ایران 1 / 85 ـ 86. 2 ـ تاریخ ادبیات در ایران 2 / 824. 3 ـ تاریخ بیهقی 3 / 1355. 4 ـ لباب الالباب 514. 5 ـ الذریعه 2 / 539.

دیگر منابع: مجمع الفصحاء 1 / 2 / 818؛ فرهنگ سخنوران 353.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ حرّانی

محمد ـ حرّانی (م 484 ـ 560ه )

ابوعبداللّه محمد بن عبداللّه بن عباس حرّانی بغدادی ازجی معدّل.

شاعر، ادیب و محدث حنبلی مذهب که در سال 484ه متولد شد و پس از نشوونما در موطن خویش حرّان شهری بین موصل و شام به تحصیل علم و دانش روی آورد. از مشایخ او ابوالفوارس طراد بن محمد زینبی، ابومحمد رزق اللّه تمیمی ثقفی، ابوالحسن هبه اللّه بن عبدالرزاق انصاری، 1 حافظ یحیی بن مَنْده و ابوسعد مطرّز است. 2 ابوالفتح احمد محمد حدّاد نیز از دیگر مشایخ او در اصفهان بوده است. دخترش خدیجه، عبداللطیف ابن قبّیطی3 و ابوسعد سمعانی از او روایت کرده اند. 4 همچنین ابوالفرج ابن جوزی ( م597ه ) از شاگردان او بوده و از او اجازه نقل روایت نیز دریافت داشته است. 5 احمد بن مسلمه آخرین کسی است که از او اجازه نقل روایت گرفت. 6 حرّانی از طبعی لطیف و ذوقی سرشار بهره مند بود و از سوی رجالیون حنبلی، شخصی موثق، امین، دارای حسن معاشرت7 و از شهود عدل در محکمه قاضی القضات ابوالحسن علی بن محمد بن علی دامغانی ( م513ه ) برخوردار بود، 8 بلکه از اعیان عدول بغداد شمرده شده است. 9 وی آخرین فرد از شهود عدل در محکمه ابوالحسن دامغانی بود که در دوازدهم جمادی الاولی10 یا سیزدهم جمادی الثانی سال 560 در بغداد وفات کرد و در مقبره فیل باب الازجِ این شهر دفن شد. 11 اثر او شعر و کتاب روضة الأدباء است. 12

پی نوشت ها

[1] ـ المنتظم 18 / 165. 2 ـ تاریخ الاسلام 38 / 312. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 352. 4 ـ تاریخ الاسلام 38 / 312. 5 ـ المنتظم 18 / 165. 6 ـ تاریخ الاسلام 38 / 312. 7 ـ الذیل علی طبقات الحنابله 1 / 250. 8 ـ المنتظم 18 / 165. 9 ـ الذیل علی طبقات الحنابله 1 / 250. 10 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 352. 1
[1] ـ المنتظم 18 / 165. 12 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 352.

دیگر منابع: المنهج الاحمد 2 / 286؛ الاشارة الی وفیات الاعیان 287؛ النجوم الزاهره 5 / 368؛ البدایة و النهایه 12 / 249؛ العبر 3 / 33؛ شذرات الذهب 4 / 189؛ الوافی بالوفیات 3 / 330؛ الأعلام 6 / 330؛ کشف الظنون 916؛ هدیة العارفین 2 / 94؛ معجم المؤلفین 10 / 221.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حسینی

محمد ـ حسینی (قرن ششم هجری)

محمد بن احمد بن محمد حسینی.

آقابزرگ تهرانی و برخی دیگر وی را از اعلام شیعه در قرن ششم هجری دانسته اند. 1 شیخ منتجب الدین ( م بعد از 585ه ) نیز از وی به عنوان سید جلیل، فاضل و ثقه یاد کرده و او را صاحب کتاب الرضا دانسته است. 2 در اینکه مراد از کتاب الرضا، کتاب فقه الرضا است یا کتاب دیگر و همچنین در اینکه مؤلف فقه الرضا چه کسی است اختلاف بسیاری وجود دارد. 3 برخی مانند سید بحرالعلوم عقیده دارند مراد از کتاب الرضا همان فقه الرضا، تألیف علی بن موسی بن بابویه یا امام علی بن موسی الرضا علیه السلاماست و مراد منتجب الدین نیز از