صاحب کتاب الرضا بودنِ محمد بن احمد حسینی، وجود نسخه اصل نزد او یا انتهای اجازه روایت کتاب به اوست، نه اینکه او بدون واسطه این کتاب را روایت کرده یا آن را تصنیف کرده باشد. 4 به هر حال با توجه به اختلاف فراوانی که در مورد کتاب الرضا یا فقه الرضا وجود دارد5 و تفسیرهایی که از کلام منتجب الدین شده، وجود تألیفی از محمد بن احمد حسینی به نام کتاب الرضا محل تردید است.

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات أعلام الشیعه 2 / 247؛ معجم المؤلفین 9 / 4. 2 ـ فهرست منتجب الدین 171، ش 412. 3 ـ خاتمة مستدرک الوسائل 1 / 236 ـ 238. 4 ـ خاتمة مستدرک الوسائل 248؛ عوائد الایام 722. 5 ـ الفقه المنسوب للامام الرضا علیه السلام 10.

دیگر منابع: عوائد الایام 717، 732؛ الذریعه 11 / 239؛ أمل الآمل 2 / 242؛ بحار الأنوار 102 / 274؛ جامع الرواة 2 / 62؛ معجم رجال الحدیث 15 / 21؛ مصباح الفقاهه 1 / 12؛ منهاج الفقاهه 1 / 17؛ فقه الصادق 1 / 20؛ قاموس الرجال 9 / 78؛ الفوائد الرضویه 393.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حسینی

محمد ـ حسینی (قرن ششم هجری)

ابوالکرم ( ابوالمکرم ) محمد بن حمزه بهاءالدین حسینی.

شیخ منتجب الدین ( م بعد از 585ه ) از وی به عنوان حافظ و سیدی صالح یاد کرده است. 1 آقابزرگ تهرانی وی را از اعلام قرن ششم به حساب آورده است. 2 ابن شهرآشوب ( م588 ه ) درباره او نقل کرده که او سه محموله از کتاب داشته که این نشانگر آن است که ابوالکرم حسینی شخصی فاضل و فرهنگ دوست در زمان خود بوده است. به گفته ابن شهرآشوب او اثری به نام المجالس داشته است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 184. 2 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 263. 3 ـ معالم العلماء 116.

دیگر منابع: ریاض العلماء 5 / 101؛ أمل الآمل 2 / 271؛ معجم رجال الحدیث 16 / 46.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حضرمی

محمد ـ حضرمی (م حدود 560ه )

ابوعبداللّه محمد بن ابراهیم بن ابی مُشَیْرح حضرمی یمنی.

اسماعیل پاشا و به تبع او کحّاله به اشتباه از وی به عنوان محمد بن خضر یمنی یاد کرده اند. 1 درباره حیات فردی، اجتماعی و علمی او در منابع ذکری به میان نیامده است جز اینکه گفته اند مجاور مکه بوده2 و در حدود سال 560ه درگذشته است3 و اثر او المفید فی القرائات الثمان است. این کتاب، مختصرِ کتاب التلخیص ابومعشر عبدالکریم بن عبدالصمد طبری به اضافه فواید دیگر است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 94؛ معجم المؤلفین 9 / 281. 2 ـ غایة النهایه 2 / 46. 3 ـ کشف الظنون 2 / 1778. 4 ـ غایة النهایة 2 / 46.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 8 / 197.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ حکیمی

محمد ـ حکیمی (484 ـ 567ه )

ابوالمظفر محمد بن اسعد بن محمد بن نصر حکیمی ( حلیمی ) عراقی معروف به ابن حکیم.

متولد ماه ربیع الاول سال 484ه می باشد. 1 او فقیهی حنفی مذهب، واعظ، مفسر، لغوی و شاعرپیشه بود که در بغداد به فراگیری فقه و دیگر دانش های زمان پرداخته و بعد از فراغت از تحصیل مدتی در دمشق سکنا گزید و در مدرسه جویا به تدریس مشغول شد تا اینکه معین الدوله امیر آنجا مدرسه ای برای وی بنا نمود. 2 حکیمی در آنجا مورد قبول و احترام همگان واقع شده و در مدارس صادریه، طرخانیه و معینیه به تدریس پرداخت. 3 وی از افرادی چون حریری، 4 ابوعلی محمد بن سعید بن نبهان کاتب و نورالهدی زینی، 5 ابومحمد تمیمی و ابوطالب زینبی در بغداد6 و حسین محمد بن علی رییس حدیث شنیده است. 7 کسانی چون ابوالمواهب بن صصری، ابوالقاسم صصری، قاضی ابونصر شیرازی و ابن سمعانی از شاگردان وی محسوب می شوند. 8 ابن عساکر بیان داشته که ابوالمظفر در فتنه ماردین، شعری سروده و آن را به خط خودش برای من نوشته است. 9 ابن سمعانی در باب آشنایی خود با او، از دیدار و صحبت با وی در دمشق سخن به میان آورده و یادآور شده که گفته های حکیمی را که به دست افراد موثقی نوشته شده بودند دیده است؛ ولی ابن ناصر وی را فردی دروغگو و قصه پرداز خطاب کرده و مدعی شده هیچ گاه حکیمی را بین اصحاب حدیث ندیده و وی هرگز در بغداد چیزی نشنیده است. 10 برخی نیز وی را فردی خلیط، بی مروت و بی اعتماد و اعتبار دانسته اند. 11 او در سال 567ه در دمشق وفات یافته و در مقبره باب الصغیر مدفون گردید. 12 سال 569ه را نیز