نسخه خطی آن در استانبول ترکیه موجود است. 6 حاجی خلیفه ادعا کرده محیط سه گانه سرخسی در مصر و شام و روم موجود بوده است. 7

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئة 3 / 357. 2 ـ کنوز الذهب فی تاریخ حلب 1 / 343. 3 ـ الاعلام 7 / 25. 4 ـ کشف الظنون 2 / 1620 و 2002. 5 ـ هدیة العارفین 2 / 91. 6 ـ الاعلام 7 / 25 ـ 26. 7 ـ کشف الظنون 1 / 1620.

دیگر منابع: تاج التراجم ( قطلوبغا ) 58؛ معجم المؤلفین 11 / 278؛ ایضاح المکنون 2 / 514؛ نهر الذهب فی تاریخ حلب 2 / 169.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ سرخکتی

محمد ـ سرخکتی (زنده در 597ه )

محمد بن عدنان مجدالدین سرخکتی.

پزشک، شاعر و منسوب به سُرْخَکَتْ، شهر کوچکی نزدیک سمرقند بود. محمد عوفی از فضلای اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم خواهرزاده اوست و از او به عنوان امام، مَلک الاطباء و شرف الزمان یاد کرده و می نویسد: وی از آن رو به پزشکی روی آورد که پدرش بیمار شد. بیماری او چهار سال طول کشید و تلاش او برای مداوایِ پدر، و تتبّع گسترده او در کتاب های پزشکی، از او پزشک ماهری ساخت تا آنجا که پزشک مخصوص صدر جهان محمد بن عبدالعزیز شد. از استادان او حمیدالدین طبیب بود. 1 پسر او جلال الدین مسعود نیز به گفته عوفی در زمان خودش در رُبعِ مسکون، پزشکی ماهرتر از او نبود. 2 سرخکتی مدتی نیز در خدمت سلطان قلج طمغاج خان ابراهیم بن حسین، از ملوک خانیه ماوراءالنهر و از پزشکان خاص او بود؛ چنان که پسرش جلال الدین نیز در خدمت پسر طمغاج خان، شاهزاده عثمان بود. 3 سرختکی، قطعا تا سال 597ه که عوفی به سمرقند رفته، در قید حیات بوده است. 4 آثار او عبارت اند از: کتابی در خواص اشیا که بعضی از قسمت های آن را عوفی در جوامع الحکایات نقل به معنای کرده است، 5 تاریخ ملوک خانیه6 ( تاریخ ترکستان ) که به نام سلطان قلج طمغان خان تألیف کرده و در آن به ذکر امت ها، پادشاهانِ ترکستان و عجایب این منطقه پرداخته، 7 به گفته قزوینی این کتاب ظاهرا از بین رفته است؛ 8 دیوان مجدالدین سرخکتی اثر دیگر اوست. 9

پی نوشت ها

[1] ـ لباب الالباب 154 ـ 155. 2 ـ لباب الالباب 156. 3ـ لباب الالباب 45. 4 ـ همان. 5 ـ لباب الالباب، تعلیقات قزوینی 600، 601. 6 ـ لباب الالباب، تعلیقات قزوینی 571. 7 ـ کشف الظنون 1 / 289. 8 ـ لباب الالباب 571. 9 ـ الذریعة 9 / 961.

دیگر منابع: قاموس الأعلام 6 / 4166؛ ستیغ سخن 119؛ تاریخ ادبیات در ایران ( صفا ) 1027؛ فرهنگ سخنوران 509.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ سُرخَکتی

محمد ـ سُرخَکتی (م 518ه )

ابوبکر محمد بن عبداللّه بن فاعل مجد الائمه سُرْخَکتی.

محدث و فقیه حنفی و از اهل سُرْخَکتْ ( شهرکی در نواحی سمرقند ). 1 بعضی از منابع معاصر به اشتباه از وی به عنوان سُرخکی یاد کرده اند. 2 از حیات فردی و اجتماعی وی اطلاع چندانی در دست نیست. وی فقه را در سمرقند فرا گرفته، سپس برای ادامه تحصیل در بخارا ساکن شد و ید طولایی در علم فقه پیدا کرد و از مخالفان فلسفه بود. از استادان او ابوالمعالی محمد بن محمد بن زید حسینی است3 و از ابوحفص عمر بن منصور بن احمد بخاری بزّاز روایت کرده است. 4 عبدالعزیز بن عثمان بن ابراهیم فضلی ( قاضی نَسَفی )، علی بن موجود بن حسین کُشانی ( م557ه )، 5 محمد بن ابی بکر مفتی شرغی معروف به امامزاده و محمد بن حسین بن ناصر نوسوخی نیز از شاگردان او به شمار می روند. 6 سرخکتی سرانجام در روز جمعه اول ذی الحجه 518ه در سمرقند وفات کرد، او را به بخارا بردند و در آنجا دفن کردند. 7 اثر او الامالی در حدیث است. 8

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3 / 245. 2 ـ کشف الظنون 1 / 164؛ معجم المؤلفین 10 / 215. 3 ـ الانساب 3 / 245 4 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 149. 5 ـ جواهر المضیئه 2 / 432 و 617. 6 ـ جواهر المضیئه 3 / 103 و 147. 7 ـ الانساب 3 / 245. 8 ـ هدیة العارفین 2 / 84.

دیگر منابع: تبصیر المنتبه 2 / 732؛ اللباب 2 / 112؛ معجم البلدان 3 / 209؛ الجواهر المضیئه 3 / 191، 4 / 358 و 502.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ سرقُسطی

محمد ـ سرقُسطی (حدود 462 ـ 533ه )

ابوبکر محمد بن یحیی بن صائغ تجیبی سرقسطی معروف به ابن باجه و ابن صائغ.

حکیم، فیلسوف، طبیب، موسیقیدان و آهنگ ساز، ریاضیدان،