ابن شهرآشوب که غیر از کتاب معالم العلماء بوده است، 18 أنساب آل ابی طالب، 19 نُخب الاخبار ( نخب الاخیار )، 20 تأویل متشابهات القرآن ( خطی )، 21 مناقب العلماء فی احوال العلماء22 و الفصول الخمسون در نحو. 23

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المفسرین 2 / 580. 2 ـ الفوائد الرضویه 568. 3 ـ معجم طبقات الفقهاء 6 / 285. 4 ـ تاریخ الاسلام 41 / 309. 5 ـ همان. 6 ـ الوافی بالوفیات 4 / 164. 7 ـ مناقب آل ابی طالب 1 / 32 و 33. 8 ـ مناقب آل ابی طالب 1 / 25 و 31. 9 ـ أمل الآمل 2 / 108 و 286. 10 ـ معجم طبقات الفقهاء 6 / 285. 1
[1] ـ تاریخ الاسلام 41 / 309؛ الفوائد الرضویه 568. 12 ـ معالم العلماء، مقدمه عباس اقبال 5 و مقدمه مؤلف 1. 13 ـ معالم العلماء ( چاپ فردین ) 134. 14 ـ الذریعه 19 / 10. 15 ـ معالم العلماء ( چاپ فردین ) 106. 16 ـ معالم العلماء ( چاپ فردین ) 101. 17 ـ مناقب آل ابی طالب 4 / 477؛ الفوائد الرضویه 570. 18 ـ نامه دانشوران ناصری 3 / 46؛ الذریعه 10 / 86. 19 ـ جامع الرواة 2 / 155؛ الذریعه 2 / 378. 20 ـ هدیة العارفین 2 / 102؛ روضات الجنات 6 / 293. 2
[1] ـ الاعلام 6 / 279. 22 ـ قصص العلماء ( تنکابنی ) 453. 23 ـ الوافی بالوفیات 4 / 164.

دیگر منابع: اعلام النبلاء ( تاریخ حلب ) 4 / 289؛ مجمع الآداب 4 / 151؛ بغیة الوعاة 1 / 181؛ طبقات المفسرین ( سیوطی ) 96؛ طبقات المفسرین ( داوودی ) 2 / 101؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 273؛ مصفّی المقال 415؛ الذریعة 2 / 12، 239، 476؛ 19 / 62، 73، 76؛ 20 / 231؛ 22 / 181، 318؛ 23 / 154 و 24 / 88؛ سفینة البحار 4 / 532؛ معجم المؤلفین 11 / 16؛ منهج المقال 308؛ معجم المطبوعات العربیة 2 / 1607؛ کشف الظنون 1 / 77، 1269 و 1584؛ ایضاح المکنون 1 / 69، 103 و 2 / 288، 421، 427، 452 و 561؛ فهرس التراث 1 / 601؛ کشف الحجب و الأستار 72، 191، 401، 485، 532، 555 و 577؛ تنقیح المقال 3 / 157؛ ریاض العلماء 5 / 124؛ منتهی المقال 6 / 124؛ نقد الرجال 323؛ الرواشح السماویه 98؛ أعیان الشیعه 10 / 17؛ الکنی و الألقاب 1 / 332؛ معجم رجال الحدیث 16 / 329.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ سعیدی

محمد ـ سعیدی (420 ـ 520ه )

ابوعبداللّه محمد بن برکات بن هلال سعیدی مصری.

نحوی، لغوی، مورخ، مقری و صوفی مصری. در سال 420ه متولد شده است. او ادبیات عرب را از استادش ابوالحسن بن بابشاذ فرا گرفت. 1 و از کسانی مانند قاضی ابوعبداللّه قضاعی، عبدالعزیز بن حسن ضراب و کریمه مروزیه حدیث شنید. 2 همچنین از عبدالباقی بن فارس مقری ء، ابوالقاسم سعد بن علی زنجانی، ابوالحسن علی بن مندة قمی لغتدان، ابوعبداللّه محمد معروف به زکی نحودان و علاء بن عثمان بن جنی علوم قرائات، نحو و لغت آموخت3 و از دانشمندان بزرگ علم لغت و ادبیات در مصر گردید. او آشنایی خوبی نیز به اخبار گذشتگان و اشعار آنها داشت و خود نیز اشعاری زیبا می سرود. 4 کسانی نیز مانند سلفی، ابوالفتوح خطیب، اسماعیل بن علی نحوی، منجب مرشدی و ابوالقاسم هبه اللّه بوصیری از او حدیث شنیده اند. 5 سعیدی پس از یک قرن زندگی، در سال 520ه درگذشت و آثاری مانند خطط مصر؛ الناسخ و المنسوخ6 ( الایجاز فی معرفة ما فی القرآن من منسوخ و ناسخ ) و تعدادی کتاب در موضوع نحو از خود بر جای گذاشت. 7

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 18 / 39. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 455. 3 ـ بغیة الوعاة 1 / 60. 4 ـ معجم الادباء 18 / 39. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 455. 6 ـ معجم الادباء 18 / 39. 7 ـ معجم المؤلفین 9 / 101.

دیگر منابع: حسن المحاضرة 1 / 437؛ الوافی بالوفیات 2 / 247؛ مرآة الجنان 3 / 171؛ شذرات الذهب 4 / 62؛ العبر 2 / 414؛ تذکرة الحفاظ 4 / 1271؛ هدیة العارفین 2 / 84؛ ایضاح المکنون 2 / 615؛ معجم المفسرین 2 / 499؛ الاعلام 6 / 51؛ کشف الظنون 1 / 715.

محمود هیئتی

محمد ـ سلامی

محمد ـ سلامی (467 ـ 550ه )

ابوالفضل محمد بن ناصر بن محمد بن علی سلامی بغدادی فارسی.

وی ایرانی بود؛ اما چون در بغداد به دنیا آمد و در همانجا می زیست به بغدادی و سلامی منسوب به مدینه السلام شهرت یافت. 1 ابن دمیاطی در شرح حال وی آورده است: سلامی در سال 467ه در بغداد به دنیا آمد. پدرش ناصر از مردمان ترک و محدثی فاضل و از اصحاب و یاران ابوبکر خطیب بود که در سن جوانی از دنیا رفت؛ لذا ابوالفضل تحت سرپرستی جدّ مادری اش ابوحکیم حیری ( خبری ) قرار گرفت و رشد و تربیت یافت. 2 او نخست قرآن را به توصیه جدّش نزد قاریان مشهوری همچون ابوالقاسم علی بن احمد بُسری و ابوطاهر بن ابی صقر انباری فرا گرفت و سپس به فراگیری دیگر علوم و فنون روی آورد؛ فقه و حدیث را از مشایخ بنام بغداد، همچون عاصم بن حسن، مالک بن احمد بایناسی، احمد بن عبدالقادر یوسفی و بسیاری دیگر شنید3 و در ادبیات شاگرد ابوزکریا تبریزی