نوح بن منصور سامانی، این کتاب را از پهلوی به فارسی ترجمه کرد و چون ترجمه ابوالفوارس عاری از تزیین و تحلی و خالی از فصاحت و بلاغت بوده و نزدیک بوده از صفحه روزگار محو شود، ظهیری خود در حدود سال ششصد هجری به تهذیب و بازنویسی آن پرداخته و آن را همراه با امثال و اشعار عربی و فارسی ارایه کرده است. 8 این کتاب ساختاری شبیه کلیله و دمنه دارد؛ یعنی یک داستان اساسی است که در ضمن آن حکایات متعددی ذکر شده است. 9 نویسنده این کتاب را مانند دو اثر قبلی، یعنی اعراض الریاسه، و سمع الظهیر به نام سلطان قلج طمغان خان تألیف کرده است. 10 تحریر و نگارش محمد بن علی ظهیری به وسیله پروفسور احمد آتش، تصحیح شده و در استانبول به چاپ رسیده و بعدها همراه با گفتاری از استاد مجتبی مینوی در تهران منتشر شده است.

پی نوشت ها

[1] ـ لباب الالباب 86. 2 ـ الذریعه 9 / 661. 3 ـ لباب الالباب 86. 4 ـ فهرست کتابخانه اهدایی مشکوة به دانشگاه تهران 3 / 650 ـ 652. 5 ـ همان؛ الذریعه 9 / 661. 6 ـ فهرست کتابخانه اهدایی مشکوة به دانشگاه تهران 3 / 652. 7 ـ سِندبادنامه، مقدمه مصحح، ص 13. 8 ـ سندبادنامه، مقدمه مؤلف 2
[1] ـ 23. 9 ـ سندبادنامه، مقدمه مینوی. 10 ـ چهار مقاله عروضی سمرقندی، تعلیقات 233.

دیگر منابع: کشف الظنون 1 / 130 و 2 / 1003؛ فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان 1 / 813 و 2 / 977؛ لباب الالباب 179، 581 و 626؛ چهار مقاله عروضی، تعلیقات 219 ـ 221.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ عامری

محمد ـ عامری (469 ـ 530ه )

ابوبکر محمد بن عبداللّه بن احمد عامری معروف به ابن خبّاز ( ابن جنازه ).

عارف، صوفی، فقیه، محدث، مفسر، شاعر، مبلغ و واعظ. گویا در سال 469ه در بغداد به دنیا آمد و پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علم و دانش روی آورد. از استادانی مانند ابومحمد رزق اللّه تمیمی، ابوالفوارس طراد زینبی، ابوالخطاب بن بَطِر ( نظر ) و ابن نعالی بهره گرفت. وی در طلب علم و دانش به شهرهای گوناگون چون نیشابور، بلخ، هرات و مرو مسافرت کرد و در آن مناطق نیز از استادانی چون عبدالغفار بن شیرویه و علی بن ابی صادق استفاده نمود. 1 ابوالفرج بن جوزی ( م597ه ) از شاگردان معروف اوست که از او روایت کرده و می گوید: وی شناخت کاملی به فقه و حدیث داشت و فردی مخلص، متدین و مودب بود. هنگام موعظه بسیار بی تکلف و آلایش و بر روش صوفیه و عرفا سخن گفته و موعظه می کرد و همیشه اطرافیان خود را به اخلاص، تقوا و مراقبت و آمادگی برای سفر آخرت سفارش می نمود. وی درنهایت در نیمه ماه رمضان سال 530 درگذشت و در خانقاهی که خود در زمان حیاتش در قَراحِ ظفر، محله بزرگی در بغداد تأسیس کرده بود، دفن شد. اثر او شرح شهاب الأخبار فی الحکم و الامثال و الآداب، قاضی ابوعبداللّه محمد بن سلامه قضاعی شافعی ( م454ه ) در حدیث است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 36 / 186. 2 ـ المنتظم 17 / 317 ـ 318.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 19 / 631؛ الوافی بالوفیات 3 / 349؛ الکامل فی التاریخ 11 / 46؛ البدایة و النهایه 12 / 211؛ هدیة العارفین 872؛ معجم المؤلفین 10 / 195.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ عباسی

محمد ـ عباسی (حدود 415 ـ 509ه )

ابویعلی محمد بن محمد بن صالح بن حمزه هاشمی عباسی بغدادی معروف به ابن هباریّه.

بیشتر منابع وی را بغدادی دانسته اند؛ 1 اما ابن حجر در شرح حال او آورده است ابن هباریّه در آذربایجان به دنیا آمد؛ ولی دوران رشدونمو او در بغداد بود. همو نوشته است او هنگام مرگ 95 سال داشت که با توجه به این مطلب و سال درگذشت وی، باید ولادت او در سال حدود 415ه بوده باشد. 2 گفته شده چون جد مادری اش هبار نام داشت، به ابن هباریّه شهرت یافت. 3 در منابع، سیر زندگی و تحصیلات وی به خوبی روشن نشده است؛ اما آنچه مسلم است آنکه وی تحصیلات خود را در بغداد فرا گرفته است. به نوشته ابن حجر او در آنجا از افرادی همچون ابوجعفر بن مسلمه و مالک بانیاسی مطالبی را آموخت و همواره با علما و بزرگان اهل علم نشست و برخاست می کرد و بیشتر اوقاتش را در فراگیری ادبیات عرب و نسب شناسی می گذرانید و به سرودن شعر اشتغال داشت. 4 در برخی منابع معاصر درباره وی آمده است در دوران جوانی فردی فاسدالاخلاق بود و بسیاری از اوقات خود را در میخانه های « قُطرَبلّ » در نواحی بغداد و