همان جا نشوونما یافت. 1 محمد عوفی از فضلای اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری نیز از وی یاد کرده، می نویسد: رییس شهاب الدولة و الدین خواجه محمد بن رشید غزنوی از فضلایِ نامدار غزنه و فردی باوجاهت و صاحب ذوق سلیم، طبعی لطیف، بیانی نیکو و دارای خطی خوش و اشعاری زیبا بود. وی در سال 598ه درگذشته است. 2 غزلیاتی از این شاعر فارسی زبان به جای مانده که محمد عوفی آنها را نقل نموده3 و آقابزرگ نیز به عنوان دیوان شهاب الدین از آن یاد کرده است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 9 / 555. 2 ـ لباب الالباب 93. 3 ـ لباب الالباب 93 ـ 95. 4 ـ الذریعه 9 / 555.

دیگر منابع: تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی 1 / 78.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ غزی

محمد ـ غزی (م 546ه )

ابوبکر محمد بن عبداللّه غزی.

قاضی و عالم اندلسی و صاحب تصانیفی نیکو. وی در سال 546ه وفات کرده1 و اثر شناخته شده او زهر الکلام فی اِحکام احکام الحکّام است که در هشت فصل و یک مقدمه ترتیب یافته است. 2 از حیات فردی، علمی و اجتماعی او اطلاعات دیگری در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ دُول الاسلام 283. 2 ـ کشف الظنون 2 / 960.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 10 / 230.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ غسّانی

محمد ـ غسّانی (م 536ه )

ابوبکر محمد بن ابراهیم بن احمد غسّانی اندلسی مری.

وی محدث، مفسر و از بزرگان فقهای مالکی و از اهل مریّه ( شهری در اندلس ) است. خانواده او از شریف ترین خانواده های آن دیار بوده و [ در بیت علم و دین پرورش یافته است ]. 1 او از اندلس به مصر آمد و در آنجا از ابوبکر طرطوشی و ابوالحسن بن مشرف انماطی بهره های علمی فراوان برد؛ سپس به اندلس بازگشت و در یکی از شهرهای آنجا به نام مرسیه منصب قضاوت را به مدت بسیاری عهده دار گشت؛ ولی عملکرد او در آنجا خوب نبود؛ ازاین رو از منصب قضاوت روی گردانده، به مراکش رفت. 2 از دیگر استادان او پدرش ابراهیم، عمر بن احمد بن فصیح، ابوعبداللّه بن فراء، ابوبکر عبدالباقی بن برّال، محمد بن یوسف بن عطّاف، محمد بن منصور بن حضرمی و ابوعبداللّه رازی هستند. از شاگردان او ابوبکر بن ابی حمزه است. وی همچنین به ابن بشکوال ( م578ه ) و صالح اوسی و غیر آنان اجازه روایت داده است. ابوبکر غسانی درنهایت در ماه رجب سال 536 در مراکش چشم از جهان فرو بست. اثر او تفسیر القرآن است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ المعجم ( ابن الابار ) 126. 2 ـ الصله 2 / 584. 3 ـ المعجم 126.

دیگر منابع: هدیة العارفین 2 / 88؛ معجم المؤلفین 8 / 191؛ ایضاح المکنون 1 / 308؛ طبقات المفسرین ( داوودی ) 2 / 51؛ تاریخ الاسلام 36 / 422؛ الاعلام 5 / 295.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ فاسی

محمد ـ فاسی (500 ـ 570ه )

ابوعبداللّه محمد بن حسین بن عبداللّه بن حبوس فاسی.

عالم و شاعر فاس ( از شهرهای مشهور مغرب ) در سال پانصد هجری چشم به جهان گشود. بیشتر مردم این دیار در آن زمان مالکی مذهب بودند. 1 وی در کودکی شعر می گفت. او به تلمسان، مراکش و اندلس سفر کرد و پس از آن به مغرب بازگشت و در شهر فاس سکنا گزید. گفته اند جد او، حبوس، از موالی بنی ابی العافیه که در زمان دولت امویان اندلس و بعد از آنان در مغرب اقصی فرمانروایی می کردند، بود. 2 ابوعبداللّه فاسی در سال 570ه یا کمی قبل از آن درگذشت. 3 اثر او دیوان شعری است که برخی از دوستانش آن را جمع آوری کردند. 4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 9 / 244. 2 ـ الاعلام 6 / 101. 3 ـ الوافی بالوفیات 3 / 16. 4 ـ الاعلام 6 / 101.

معصومه اخلاقی

محمد ـ فامی

محمد ـ فامی (427 ـ 507ه )

ابوبکر محمد بن مکی بن عمر فامی بغدادی بابشامی معروف به ابن دوست.

در سال 4271 یا 428ه در بغداد به دنیا آمد. 2 فقه را نزد