پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 18. 2 ـ تاریخ الاسلام 38 / 359. 3 ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 18.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 8 / 274.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ فِهری

محمد ـ فِهری (496 ـ 586ه )

ابوبکر محمد بن عبداللّه بن یحیی فِهری لَبْلی اشبیلی، معروف به ابن جَد.

ادیب، نحوی، لغوی، شاعر، حافظ و فقیه اندلس. در ربیع الاول سال 496ه در اشبیلیه متولد شد؛ 1 اما خاندان او اصالتا لَبْلی ( منسوب به لَبْلَه، آبادی ای در اندلس در غرب قرطبه ) 2 بودند. 3 وی پس از گذراندن دوران کودکی در اشبیلیه، از محضر ابوالحسن بن اخضر، ادبیات و علم لغت را فرا گرفت؛ 4 سپس برای بهره بیشتر از محضر مشایخ به قرطبه مسافرت کرد و از بزرگانی چون ابوولید بن رشد فقیه ( جدّ ابن رشد فیلسوف )، ابومحمد بن عتّاب و ابوبحر بن عاص اسدی بهره برد. 5 از دیگر استادان او ابوالقاسم هَوزَنی، ابوالحسن شریح بن محمد، ابوالقاسم بن منظور، ابوبکر بن عربی و ابوولید بن طریف است6 که از برخی از آنها مانند ابن عربی و شریح بن محمد روایت نکرده است. محمد بن عبیداللّه شریشی، ابوالحسین محمد بن محمد بن زرقون، محمد بن علی بن غزّال، ابوعلی شلوبین، ابوالخطاب بن دِحیه و یحیی بن احمد سکونی لَبْلی نیز از او روایت کرده اند. 7 گفته می شود وی پس از آنکه در ادبیات و لغت سرآمد روزگار خود شد، به تشویق ابن رشد، به فقه و حدیث روی آورد تا آنجا که بعد از وفات او در سال 520ه ریاستِ در فقه مالکی و فتوا بدو منتهی شد و بیش از شصت سال فقیه بلامنازع اندلس گشت. همچنین از فصحا و بُلَغای اندلس و خطیبی مشهور بود و از تمکن مالی بسیاری نیز برخوردار بوده و با وجود ریاست و موقعیت اجتماعی که داشت، در حادثه لَبْله مدتی گرفتار و زندانی شد. مورخان و اصحاب تراجم به کم و کیف این حادثه اشاره نکرده اند. وی در چهاردهم شوال 586ه در اشبیلیه چشم از جهان فرو بست. 8 ابن ابار آورده است ابن الجد، با وجود علم و دانش سرشارش، به تألیف اشتغال نداشته و تنها مجموعه ای در باب زکات داشته که بر برخی از شاگردان خود املا نموده بود. 9 صفدی نیز می گوید ابن بسّام در الذخیره قطعه هایی از رسایل و اشعار او را آورده است. 10

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 64. 2 ـ معجم البلدان 5 / 10. 3 ـ الدیباج المذهب 394. 4 ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 64. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 178. 6 ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 64. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 178. 8 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 178؛ التکمله لکتاب الصله 2 / 64. 9 ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 64. 10 ـ الوافی بالوفیات 3 / 335.

دیگر منابع: مرآة الجنان 3 / 327؛ موسوعة طبقات الفقهاء 6 / 279؛ شذرات الذهب 4 / 286؛ العبر 3 / 92؛ الاشاره الی وفیات الاعیان 304؛ الاِعلام بالوفیات الأعلام 2 / 396؛ النجوم الزاهره 6 / 112؛ تذکرة الحفاظ 4 / 1360؛ معجم المؤلفین 10 / 252.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ قاضی

محمد ـ قاضی (م 535ه )

ابوطالب محمد بن علی بن ابی طالب بغدادی معروف به قاضی ابوطالب.

وی فقیه شافعی مذهب و واعظ بوده و در سال 535ه درگذشته است. تصنیفی در مسائل اختلافی فقه اثر اوست. 1 اطلاعات دیگری از او در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 88.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 11 / 18.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ قایین

محمد ـ قایینی (قرن ششم هجری)

ابوالحسن محمد بن محمد بن ابراهیم قایینی.

از علما و دانشمندان شیعه در قرن ششم هجری است. 1 فرزند او ابومحمد فضل بن محمد قایینی نیز از دانشمندان شیعه بوده که در سال 547ه از او حدیث شنیده شده است. 2 اثر او کتاب السابقین فی اعتقاد اهل البیت الطاهرین است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الاعلام الشیعه 2 / 282. 2 ـ همان. 3 ـ فهرست منتجب الدین 191.

دیگر منابع: معجم الرجال الحدیث 14 / 226 و 17 / 188؛ معجم المؤلفین 8 / 212؛ أمل الآمل 2 / 297؛ الذریعه 12 / 99.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی