دیگر منابع: الوافی بالوفیات 2 / 131؛ بغیة الوعاة 1 / 48؛ کشف الظنون 2 / 1273، 1548 و 1642؛ ایضاح المکنون 1 / 299 و 2 / 545.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ لخمی

محمد ـ لخمی (م521ه )

ابوعبداللّه محمد بن عبدالرحمان بن خلصه لخمی بلنسی.

ادیب و عالم قرن چهارم و پنجم هجری اهل بلنسیه اندلس بود. اصل او را از شرّیون از توابع بلنسیه دانسته اند. 1 سمعانی، شذونی، منتسب به شذونه از توابع اشبیلیه را نیز از القاب او می داند. 2 وی در دانیه و بلنسیه به آموختن علوم گوناگون پرداخت؛ سپس به مریه رفت و در آنجا کلاس های درس برپا کرده و تا پایان عمر در آنجا اقامت نمود. 3 ابوعبداللّه لخمی فردی فصیح و فهمیده، استاد ادبیات و حافظ لغات عربی، اهل نظم و نثر و عالم به نحو بود. ابن عربی او را ستوده است. 4 منازعه ای بین او و ابومحمد علی بن سیده درگرفت و او رساله ای در رد ابن سیده نگاشت که بهترین رسایل توصیف شده است. 5 وی همچنین موطأ مالک، صحیح مسلم و جامع ترمذی را نزد ابوعلی صدفی خواند و از او اجازه روایت نیز داشت. 6 از دیگر استادان او ابوبکر بن عربی و ابوالحسن بن سیده بودند. ابوعبداللّه محمد بن احمد بن مطرف، 7 زیاد بن صفار و ابوبکر بن رزق که کتاب سیبویه را نزد او خواند8 و همچنین ابوبکر محمد بن ابن خلیل که ردیه او را بر ابن سیده نقل کرده است، 9 از شاگردان وی شمرده شده اند. او در ماه محرم سال 521ه در مریه درگذشت و ابوالخطیب ابوالاصبغ حطّام بر او نماز خواند. 10 سال های 51711 و 520ه12 نیز به عنوان سال وفات او ذکر شده است.

پی نوشت ها

[1] ـ التکمله لکتاب الصله 1 / 347. 2 ـ الانساب 3 / 410. 3 ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 347. 4 ـ الوافی بالوفیات 3 / 232؛ اشارة التعیین فی تراجم النحاة و اللغویین 324. 5 ـ اشارة التعیین فی تراجم النحاة و اللغویین 324. 6 ـ المعجم ( ابن ابار ) 113. 7 ـ بغیة الوعاة 1 / 128. 8 ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 348. 9 ـ المعجم ( ابن ابار ) 113. 10 ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 348. 1
[1] ـ وافی بالوفیات 3 / 232. 12 ـ تحفة القادم 7.

دیگر منابع: طبقات النحاة و اللغویین 156؛ البلغة فی تاریخ ائمة اللغة 232؛ معجم المؤلفین 10 / 133؛ کشاف معجم المؤلفین 3 / 1825.

معصومه اخلاقی

محمد ـ لخمیمحمد ـ لخمی (512 ـ 585ه )

ابوبکر محمد بن خلف بن محمد إشبیلی لخمی.

ادیب، نحوی، لغوی، قاری و از اهل اشبیلیه. در سال 512ه متولد شد و پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علوم دینی روی آورد. از استادان او ابوالحسن شریح بن محمد بود که قرائت را از او آموخت و از برجسته ترین شاگردان و اصحاب او گردید. از دیگر استادان او ابوالقاسم بن رماک، ابوبکر بن مسعود خُشَنی1 و ابومروان باجی است. ابوالحسن بن جابر بن دبّاج، ابوالخطاب بن خلیل، 2 ابوجعفر قرطبی و علی بن محمد بلوی بلنسی3 و برخی دیگر که از استادان ابن ابار ( م658ه ) بوده اند نیز، از او روایت کرده اند. وی حدود پنجاه سال بر کرسی تدریس تکیه داشت و در علم قرائت و ادبیات، کسی در این مدت مانند او نبود و درنهایت در سال 585 یا 586ه بدرود حیات گفت. آثار او به شرح ذیل است: شرح اشعار السته؛ شرح فصیح ابوالعباس ثعلب در لغت؛ ألفات الوصل و القطع؛ مسائل فی آیات القرآن؛ أجوبهٌ علی مسائل قرانیه و نحویه که در جواب اهل طَنْجة نوشته است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 61. 2 ـ بغیة الوعاة 1 / 100. 3 ـ غایة النهایه 2 / 137. 4 ـ التکملة لکتاب الصله 2 / 61؛ بغیة الوعاة 1 / 100.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 3 / 46؛ هدیة العارفین 2 / 102؛ معجم المؤلفین 9 / 285؛ الاعلام 6 / 115.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ لخمی

محمد ـ لخمی (507ه )

ابوبکر محمد بن عیسی بن محمد لخمی دانی معروف به ابن لبانه.

اهل دانیه از شهرهای اندلس بود و بدین علت به دانی ملقب شد و ازآنجاکه مادرش شیرفروش بود، به ابن لبانه شهرت یافت. ابوبکر از ادیبان و شاعران بزرگ و دارای طبعی لطیف و ظریف بود1 که در عصر ملوک الطوایف در اندلس زندگی می کرد و گرایش خاصی به خاندان بنی عباد داشت و در مدح معتمد بن عباد ( حکومت 46
[1] ـ 484ه ) اشعار خوبی سرود که ازجمله آنها قصیده ای است که در آن از وی و چهار فرزندش نام برده و آنها را ستوده است. 2 معتمد نیز به او توجه ویژه ای داشت و او را از دیگر شعرا گرامی تر می داشت. 3 او مدتی نیز به تدریس پرداخت که ازجمله شاگردان او می توان به