ابوبکر بن نعمة عابر، ابوعلی غسانی، ابوعبداللّه بن معیون فارض و دیگران آموخت و در نقل حدیث، فردی منضبط و دقیق بود. او همچنین ادبیات عرب را به خوبی می دانست و در علم قرائت فردی بنام بود و از خطی زیبا نیز برخوردار بود. 1 روایتگرانی همچون ابوبکر بن معاذ لخمی، ابوالعباس بن صقر، 2 ابوعبداللّه بن ابی الخصال، ابوبکر بن خلوف و ابوعبداللّه بن ابی زید ازجمله شاگردان او به شمار می روند. مرسی همچنین مربی و آموزگار دو فرزند حاکم اشبیلیه و قرطبه معتمد محمد بن عباد راضی ( حکومت 484 ـ 461ه ) به نام های یزید و مأمون بود. او مدتی در مریه از شهرهای اندلس ساکن بود؛ سپس به فاس از شهرهای مغرب سفر نمود و در آخر در أغمات، شهری نزدیک مراکش سکنا گزید. مرسی اشعاری زیبا دارد. او کتاب الامثال ابوعبید را نیز شرح نمود و در سال 511ه در مراکش درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تکملة الصله 1 / 335. 2 ـ بغیة الوعاة 1 / 57. 3 ـ تکملة الصله 1 / 335.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 9 / 65.

محمود هیئتی

محمد ـ مُرسی

محمد ـ مُرسی (496 ـ 565ه )

ابوعبداللّه محمد بن یوسف بن سَعاده مُرسی شاطبی اندلسی.

فقیه، اصولی، متکلم، مفسر، محدث، ادیب، نحوی، لغوی، خطیب و قاضی بود و در ماه رمضان 496 در مُرْسیه از شهرهای اندلس دیده به جهان گشود1 و در همانجا نشوونما یافت، هرچند بعدها ساکن شاطبه شد. وی در طلب علم به شهرهای گوناگون شرق و غرب سفر کرد و از مشایخ بسیاری بهره گرفت؛ ازجمله مشایخ او ابوعلی حسین بن محمد صدفی است. مرسی گذشته از اینکه روایات بسیاری از او روایت کرد، با دخترش نیز ازدواج کرد و به واسطه همین وصلت بسیاری از نوشته ها و کتاب های او را در اختیار گرفت. ابوعبداللّه مُرسی در سال 520ه به اسکندریه رفت و از ابوالحجاج بن نادر مَیُورَقی علم فقه و کلام را اخذ کرد. سال بعد به حج رفت و در مکه از امام مالکیه ابوالحسن رزین بن معاویه عبْدری و ابومحمد بن صدقه، معروف به ابن غزال حدیث شنید. ابوالحسن علی بن سند بن عیاش غسانی، ابومحمد بن ابی جعفر، ابومحمد بن عتاب، ابوعبداللّه خولانی، ابوعبداللّه بن حاج، ابوطاهر بن عوف، ابوطاهر سلفی، ابوزکریا زناتی، 2 ابوبکر بن العربی، ابوالولید بن رشد و ابوبحر بن عاص اسدی از دیگر مشایخ او هستند. 3 ابوالحسن بن هُذیل از شاگردان او بوده4 و همچنین حافظ ابوعبداللّه بن نوح و قاضی ابوالخطاب بن واجب نیز از او روایت کرده اند. 5 ابوعبداللّه مرسی در سال 526ه با کوله باری از علم و تجربه به مُرسیه بازگشت و به نقل حدیث و تدریس فقه روی کرد. او روزهای جمعه نیز در مساجد جامع این شهر و شهر بَلنسیه و شاطبه به نماز و ایراد خطبه می پرداخت. فصاحت و بلاغت و مهارت او در ایراد خطبه زبانزد خاص و عام بود. 6 وی فردی بخشنده، شوخ طبع، خوش مجلس و خوش برخورد و متمایل به تصوّف بود و به علم لغت، به ویژه غرایب لغت آشنایی کامل داشت و در علم کلام نیز مهارت خاصی پیدا کرده بود. 7 او مدتی متولی امر قضاوت در بلنسیه و سپس در شاطبه و همچنین عضو مجلس شورای قضات نیز بود؛ 8 مجلسی که عضویت در آن از افتخارات علما و قاضیان به شمار می آمد. این مجلس مسئولیت صدور فتوا و حل مشکلات محاکم و قضات اندلس را بر عهده داشت. 9 ابوعبداللّه پس از کناره گیری از قضاوت در آخر ذی الحجه 565 یا اول محرم 566 در شاطبه درگذشت و در روضه منسوب به ابن عبدالبرّ به خاک سپرده شد. 10 آثار او عبارت اند از: شجرة الوهم المُرَقیّة ( المترقیّه ) الی ذروة الفهم و فهرستُ اسماءِ الشیوخ. 11

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الأدباء 19 / 109. 2 ـ التکملة لکتاب الصلة 2 / 35. 3 ـ معجم الأدباء 19 / 109. 4 ـ نفح الطیب 2 / 159. 5 ـ المعجم ( ابن ابّار ) 184. 6 ـ نفح الطیب 2 / 159. 7 ـ بغیة الوعاة 1 / 277. 8 ـ معجم الأدباء 19 / 109. 9 ـ اسلام در غرب ( آل علی ) 272. 10 ـ المعجم ( ابن ابار ) 184؛ نفح الطیب 2 / 160. 1
[1] ـ معجم الادباء 19 / 109.

دیگر منابع: الدیباج المذهب 381؛ الأعلام 7 / 149؛ معجم المؤلفین 12 / 102؛ ایضاح المکنون 2 / 41؛ هدیة العارفین 2 / 96؛ الوافی بالوفیات 5 / 250؛ طبقات المفسرین ( داوودی ) 2 / 281؛ سیر اعلام النبلاء 20 / 508؛ شذرات الذهب 4 / 281.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ مرکّب

محمد ـ مرکّب (قرن ششم هجری)

ابوجعفر محمد بن علی بن قاسم مرکّب.

از تاریخ تولد، وفات و دیگر ابعاد حیات فردی یا اجتماعی او