اطلاع چندانی در دست نیست. شیخ منتجب الدین ( م بعد از 585ه ) او را فقیهی ثقه شمرده و کتاب های السنة و البدعه، المعتمد فی المعتقد و العبادات الدینیه را از آثار او دانسته است. منتجب الدین به واسطه استادش سیدصفی ( مصطفی ) بن مرتضی بن داعی حسنی ( مرتضی داعی حسینی ) از او روایت می کند1 و ازآنجاکه فهرست منتجب الدین به عنوان ذیل و تکمله بر فهرست شیخ طوسی ( م 460ه )، مشایخ شیعه معاصر شیخ تا زمان خود را بیان کرده، 2 حدس زده می شود محمد بن علی بن قاسم مرکب نیز از مشایخ شیعه در قرن ششم باشد. آقابزرگ تهرانی نیز وی را از مشایخ شیعه در قرن ششم محسوب کرده است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 172. 2 ـ فهرست منتجب الدین ( مقدمه ) 5 و 6. 3 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 275.

دیگر منابع: الذریعة 12 / 233، 15 / 209 و 21 / 214؛ معجم المؤلفین 11 / 34؛ معجم رجال الحدیث 16 / 1338؛ أمل الآمل 2 / 288؛ بحار الأنوار 102 / 277؛ جامع الرواة 2 / 155؛ ریاض العلماء 5 / 143.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ مروزی

محمد ـ مروزی (454 ـ 527ه )

ابونصر محمد بن محمد بن یوسف بن خلیل مروزی قاشانی حسنی.

درباره وی اطلاعات چندانی در دست نیست، جز آنکه قرشی وی را متولد سال 454 و از علمای حنفی اهل مرو دانسته و آورده است فقه را نزد فقیه برجسته آن دیار ابوالفضل محمد بن عبدالرزاق ماخوانی آموخت و از پیشگامان فقهای حنفی، مفتی، محدث و ادیب زمانه و از نوادر روزگار خود به شمار می رفت. پس از سال پانصد هجری درحالی که عازم حج خانه خدا بود وارد بغداد شد و درنهایت در سال 527 درگذشت. 1 برخی سال وفات وی را 529ه ذکر کرده اند. 2 کتاب اخبار العلماء اثر اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 3 / 340. 2 ـ کشف الظنون 1 / 27. 3 ـ هدیة العارفین 2 / 87.

دیگر منابع: کشف الظنون 1 / 292؛ معجم المؤلفین 11 / 312.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ مریمحمد ـ مری (456 ـ 536ه )

ابوعبداللّه محمد بن حسین بن احمد انصاری مری اندلسی.

در سال 456ه متولد شد. وی ظاهری مذهب1 و فردی رجالی و محدثی2 بود که به حدیث و نقل آن توجه داشت؛ به همین دلیل به شناخت حدیث معروف بود. همچنین به تعلیم حدیث نیز مبادرت می ورزید. انسانی فاضل، عفیف و متواضع بود. استادان وی، علی بن علی غسانی، عبدالباقی بن محمد و ابومحمد بن ابی قحافه می باشند. مرگ او را ابن بشکوال در سال 532ه در مریه اندلس ثبت کرده است؛ 3 ولی یاقوت حموی آن را در سال 5824 و بعضی از منابع متأخر در سال 536 آورده اند. 5 کتاب الجمع بین الصحیحین تألیف وی می باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 88. 2 ـ معجم المؤلفین 9 / 232. 3 ـ الصلة ( ابن بشکوال ) 2 / 58
[1] ـ 582. 4 ـ معجم البلدان 5 / 120. 5 ـ هدیة العارفین 2 / 88؛ ایضاح المکنون 1 / 336؛ معجم المؤلفین 9 / 232.

طاهره روحانی

محمد ـ مزرفی

محمد ـ مزرفی (439 ـ 527ه )

ابوبکر محمد بن حسین بن علی مزرفی بغدادی.

عالم، مقری و فرضی قرن پنجم و ششم هجری و منسوب به مزرفه ( قریه ای بزرگ در سه فرسخی بغداد ) بود. 1 در سال 439ه متولد شد. 2 منابع ضمن ثقه و متقن دانستن او، 3 لقبش را به صورت های مرزفی، مرزوقی، مزرفی، مزرقی و مرزفی ثبت کرده اند که صورت اخیر صحیح است. استادان و شاگردان بسیاری برای او برشمرده اند که ازجمله استادان وی می توان از ابومحمد صریفینی، عباس بن احمد بن بکران، ابوالفضل بن بکران، ابومنصور محمد بن محمد عکبری، عبدالرحمان بن اسحاق، یحیی بن علی بن محمد بن طراح، ابوالحسین محمد بن علی هاشمی، ابوعلی بن مسلمه و ابوعلی حسن بن مهتدی یاد نمود. ازجمله شاگردان او ابن عساکر، ابن ابی عصرون، ابوموسی مدینی، ابن جوزی، ابوالفتح مندایی، ابومحمد ظاهر سلیطی نیشابوری، ابوبکر عبداللّه باقلانی، عبداللّه بن محمد بن احمد بن حمدیه عکبری، هبه اللّه بن حسن همدانی بغدادی4 و گروهی