عقلی نیز در دیوانش به چشم نمی خورد و خلاصه اینکه معزی شاعری سطحی و مقلِّد است و به اندازه شهرتش مقام علمی و ادبی ندارد. 6 معزی در عهد سلطان سنجر ( 51
[1] ـ 552ه ) نیز همان آوازه و شهرت را داشت و سِمت خود را به عنوان امیر یا ملک الشعرا حفظ کرد. اما سرانجام به وسیله تیری که سلطان سنجر در شکارگاه به قصد شکار پرتاب کرده بود از پای درآمد. 7 برخی این حادثه را در مرو و در سال 542ه دانسته اند، 8 اما به گفته عباس اقبال، مشهور آن است که مرگ او بین سال های 518 تا 521ه بوده است. 9 فروزانفر نیز به استناد شعری از معزی و بعضی دیگر از اشعار او که به رنجوری خود بر اثر آن حادثه پس از عافیت نسبی اشاره کرده، نتیجه می گیرد وفاتش بر اثر آن حادثه، اما با فاصله بوده است. 10 بنابراین آنچه عوفی نقل کرده مبنی بر اینکه بعد از اصابت تیر معزی بر زمین افتاد و جانش به آسمان رفت، 11 صحیح نخواهد بود. اثر او دیوان شعر است که به تصحیح عباس اقبال به چاپ رسیده است.

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعة 9 / 1069. 2 ـ گنج سخن 1 / 235. 3 ـ سخن و سخنوران 233 ـ 234. 4 ـ چهار مقاله عروضی، مقاله دوم 8
[1] ـ 86. 5 ـ لباب الألباب 300 ـ 301. 6 ـ سخن و سخنوران 231. 7 ـ بهارستان جامی 96. 8 ـ ریحانة الادب 5 / 342. 9 ـ سخن و سخنوران 234. 10 ـ همان. 1
[1] ـ لباب الألباب 301.

دیگر منابع: تذکره مخزن الغرائب 832 ـ 827؛ دیوان انوری 2 / 1065؛ طرائق الحقائق 2 / 593 ـ 591؛ فرهنگ سخنوران 552؛ تاریخ ادبیات ایران از آغاز تا امروز 56؛ تذکره مجالس النفائس 346؛ دیوان ادیبِ صابر 70 و 209؛ دیوان سیدحسن غزنوی 190 ـ 188.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ مَعینی

محمد ـ مَعینی (م حدود 584ه )

ابوالفضائل محمد بن حسین مَعْینی معیلفی.

مفسر و منسوب به قلعه ای در یمن به نام « معین ». در حدود 584ه وفات کرد. 1 اثر او تفسیر مختصری در یک مجلد به نام لوامع البرهان و قواطع البیان فی معانی ( تفسیر ) القرآن است که در کتابخانه جزیه جی زاده بروسه، در ترکیه نگهداری می شود. 2 اطلاعات دیگری از حیات فردی، اجتماعی و علمی وی در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 102. 2 ـ معجم المفسرین 2 / 521.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 9 / 261؛ کشف الظنون 2 / 1569.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ مقدسی

محمد ـ مقدسی (م. پس از 548 ه )

محمد بن مظفر بن هبه اللّه بن سرایا مقدسی قرشی معروف به ابن سرایا.

از دانشمندان و متکلمان سده ششم هجری و از مردمان بیت المقدس بوده است. اثر او التقریب و الارشاد در علم کلام است. نسخه ای از آن به خط مؤلف در آصفیه موجود است که تاریخ پایان کتابت آن سال 548ه می باشد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ الأعلام 7 / 104؛ معجم المؤلفین 12 / 38.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

محمد ـ مقدسی

محمد ـ مقدسی (448 ـ 507ه )

ابوالفضل محمد بن طاهر بن علی مقدسی شیبانی معروف به ابن قیسرانی.

در سال 448ه در بیت المقدس زاده شد و در خردسالی و درحالی که دوازده سال بیش نداشت، به استماع حدیث پرداخت و پس از آن بود که مسافرت های خود را برای کسب دانش به شهرهای گوناگون آغاز کرد؛ نخستین آن در سال 467ه به بغداد بود. 1 پس از بازگشت از بغداد به شهرهای گوناگونی در سرزمین های مصر، حجاز، شام، ایران و عراق سفر کرد. بسیاری از منابع تاریخی و رجالی، با اشاره به این مطلب، وی را فردی جهانگرد و رحّال معرفی کرده اند. ذهبی در این باره می نویسد: ابن قیسرانی به منظور کسب علم و دانش به بیش از چهل شهر از شهرهای اسلامی مسافرت کرد. وی اسامی شهرها و استادانی که او از آنها بهره برده را به تفصیل بیان کرده است. 2 ابن قیسرانی در شهر خودش از نصر مقدسی و ابن ورقاء مطالبی را فرا گرفت و در شهرهای دیگر نیز محضر استادان بسیاری را درک کرد که از برجسته ترین ایشان می توان به افرادی چون ابن صریفینی، حسن بن مکی شیرازی، حسین بن سعدون و عبدالوهاب بن منده اشاره کرد. 3 چنان که از منابع برمی آید بیشتر همت و تلاش ابن قیسرانی برای به دست آوردن حدیث بود و در این زمینه سر از پا نمی شناخت و