مقصد، در میانه راه، در عسکر مکرم از دنیا رفت. 9 سبکی او را شافعی مذهب دانسته و کلماتی را در موعظه از وی نقل کرده است. 10 وی در شعر نیز ورود داشت؛ چنان که ذهبی پاره ای از اشعار او را که مدعی است بالبداهه سروده، حکایت نموده است. 11 برخی نوشته اند عبادی گذشته از مقام علمی و شهرتی که در موعظه و تذکیر داشت، فردی بی مبالات و در انجام پاره ای از امور عبادی مانند نماز سست بوده و آن را به جا نمی آورد؛ لذا او را غیرموثق دانسته اند. سمعانی او را ضایع الصلاة معرفی کرده، می نویسد: « بارها مشاهده شده وی نماز عشاء را نمی خواند ». 12 ابن حجر نیز با تأکید بر این مطلب، تألیف او را در اباحه خمر دلیلی بر صحت این مدعا دانسته است. 13 به هر حال وی در ربیع الآخر سال 547ه در عسکر مکرم از دنیا رفت و جنازه اش به بغداد منتقل گردید و در گورستان شونیزیّه در دکه الجنید به خاک سپرده شد. 14 از وی اثری به نام رسالة فی اباحة الخمر بر جای ماند که سمعانی آن را مشاهده کرده است. 15 در برخی از منابع معاصر نیز دو کتاب معراج نامه و الوسیله الی معرفة الفضیله به وی نسبت داده شده است. 16

پی نوشت ها

[1] ـ وفیات الاعیان 5 / 212. 2 ـ المنتظم 18 / 87. 3 ـ الانساب 4 / 123. 4 ـ وفیات الاعیان 5 / 212. 5 ـ المنتظم 18 / 87. 6 ـ وفیات الاعیان 5 / 212. 7 ـ تاریخ الاسلام 37 / 288. 8 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 231. 9 ـ وفیات الاعیان 5 / 212. 10 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 299. 11ـ تاریخ الاسلام 37 / 290. 12ـ الانساب 4 / 124. 13ـ لسان المیزان 6 / 52. 14 ـ المنتظم 18 / 88. 15 ـ هدیة العارفین 2 / 463. 16 ـ الذریعه 21 / 235.

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 310؛ البدایة و النهایة 12 / 230؛ معجم المؤلفین 12 / 297؛ میزان الاعتدال 4 / 131؛ النجوم الزاهرة 5 / 303.

اسماعیل اسماعیلی

معزی

معزی محمد ـ معزی

معمر ـ اصفهانی

معمر ـ اصفهانی (494 ـ 564ه )

ابواحمد معمر بن عبدالواحد بن رجاء اصفهانی قرشی سمری عبشمی.

در جمادی الآخر سال 494ه در اصفهان به دنیا آمد. علوم مقدماتی را در زادگاهش فرا گرفت و پس از آن برای تکمیل دانش و استفاده بیشتر از استادان و شیوخ، راهی سفر به بلاد گوناگون گردید؛ پس از سال 520ه برای نخستین بار راهی بغداد شد و بعد از چندی اقامت به وطنش بازگشت و پس از آن نیز چندین بار این مسافرت ادامه یافت. 1 ذهبی در گزارش مفصل تری که از سفرهای اصفهانی ارایه داده، می نویسد: وی هفت بار به بغداد مسافرت کرد و پس از آن مدتی در سرزمین حجاز، یعنی مکه و مدینه اقامت نمود و علاوه بر تحصیل دانش، به تعلیم اندوخته های خویش پرداخت. همو استادان و شیوخ بسیاری را برای وی برشمرده که از هر یک در علوم گوناگون استفاده کرده یا به استماع حدیث پرداخته است؛ از آن میان می توان به افرادی همچون احمد بن محمد حدّاد، ابوالمحاسن رویانی، غانم بن محمد برجی و محمد بن ابی عدنان اشاره کرد. 2 تذکره نویسان او را محدثی چیره دست، حافظ و واعظ، 3 موثق، پرهیزگار و در کتابت فردی تیزدست دانسته اند. وی علاوه بر مقام علمی که موجب محبوبیتش میان طالبان علم شده بود، به دلیل اخلاق و نیک رفتاری، وجاهت و منزلتی ویژه میان توده مردم نیز یافته بود. 4 سمعانی که خود از شاگردان اوست می نویسد: او فردی خوش معاشرت، بخشنده و دوست داشتنی بود و به حقوق دوستان و شاگردانش بسیار احترام می گذاشت. 5 اصفهانی علاوه بر او شاگردان بسیاری تربیت کرد که دسته ای از آنان، از مشاهیر زمانه بودند: ابن عساکر، ابن جوزی و ابن قدامه از آن جمله اند. 6 وی درنهایت در سیزدهم ذی القعده سال 564ه در بین راه مکه در نزدیک مسجد سعد از دنیا رفت و در همان جا به خاک سپرده شد. 7 به نوشته منابع، او آثار و تألیفات بسیاری در حدیث و تاریخ و معاجم شیوخ داشته، اما عنوان و نام خاصی از آن به میان نیاورده اند. 8 زرکلی از محققان معاصر نوشته است: از امالی وی در حدیث، تنها یک مجلس آن در هشت ورقه به صورت مخطوط در دانشگاه ریاض موجود است. 9

پی نوشت ها

[1] ـ المستفاد من ذیل تاریخ بغداد 23
[1] ـ 232. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 485. 3 ـ المنتظم 18 / 186. 4 ـ تذکرة الحفاظ 4 / 1330. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 485. 6 ـ همان. 7 ـ المستفاد من ذیل تاریخ بغداد 23
[1] ـ 232. 8 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 485. 9 ـ الاعلام 7 / 272.