در دست نیست. او که شاعری نیکوسرا بود، به دمشق سفر نمود و از فقیه نصر مقدسی در سال 481ه علم آموخت؛ سپس به خراسان رفت و گروهی از رؤسا و بزرگان آنجا را مدح نمود و اشعارش در آنجا منتشر شد. 1 نیز در سفرش به کرمان، ناصرالدین مکرم علاء، وزیر آنجا را با قصیده بائیه خود مدح نمود. 2 کلبی، شافعی مذهب و فردی فاضل و دارای اشعاری زیبا بود که گاه در صنعت شعر، افرادی به او تمثل می کردند؛ چنان که ابوالفتح محمد طبری ادیب معروف، هرگاه اشعاری زیبا می سرود آن را به شعر غزیّ تشبیه می کرد. 3 کلبی مدتی در نظامیه بغداد سکنا گزید و افرادی مانند محمد بن جعفر بن عقیل بصری، محمد بن علی بن معوج، عبدالرحیم بن احمد بن اخوة و همچنین سلفی و یوسف بن عبدالعزیز میورقی اشعارش را نقل کرده اند. 4 کلبی در سال 524ه هنگام عزیمت از مرو به سوی بلخ، در راه درگذشت و جنازه اش به بلخ برده شد و در آنجا دفن گردید. 5 تنها اثر برجای مانده از او دیوان شعری است که حاوی هزار بیت است. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 7 / 51. 2 ـ وفیات الاعیان 1 / 58. 3 ـ نزهة الالباء 387. 4 ـ تاریخ الاسلام 36 / 90. 5 ـ نزهة الالباء 387. 6 ـ هدیة العارفین 1 / 9.

دیگر منابع: المنتظم 17 / 256؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 554؛ الکامل 10 / 666؛ الاعلام 1 / 50؛ العبر 2 / 419؛ الوافی بالوفیات 6 / 51؛ النجوم الزاهرة 5 / 236؛ تهذیب تاریخ دمشق 2 / 232؛ معجم المؤلفین 1 / 126؛ مختصر تاریخ دمشق 4 / 82؛ المختصر فی اخبار البشر 3 / 4؛ تاریخ ابن الوردی 2 / 35؛ مرآة الجنان 3 / 176؛ البدایة و النهایة 12 / 201؛ کشف الظنون 1 / 804.

محمود هیئتی

ابراهیم ـ لواتی

ابراهیم ـ لواتی (م 513 ه )

ابواسحاق ابراهیم بن جعفر بن احمد لواتی ملقب به ابن فاسی.

وی اهل سبته از نواحی مغرب بود. نزد ابومحمد بن سهل مقری، علم قرائت را آموخت و از مروان بن سمحون حدیث شنید. ابن فاسی از دوستان و ملازمان قاضی ابوالاصبغ بن سهل بود و در دوران قضاوت ابوالاصبغ در اندلس و عدوه منشی وی بود. او در علم شروط ( علمی که از چگونگی ثبت احکام ثابت شده نزد قاضی بحث می کند؛ به صورتی که پس از انقضای شهود حال، احتجاج به آن احکام صحیح باشد ) 1 و علم وثائق ( مخاطباتی که به شکل محاوره، مشاوره و مخاصمه انجام می شود ) تبحر کامل داشت2 و کسی در زمان او مانند
وی نبود. 3 همچنین در علم اصول و ادبیات نیز دستی داشت. 4 قاضی عیاض که در ابتدای تحصیل در سبته نزد او علومی فرا گرفت، 5 وی را ستوده و او را فردی عالم دانسته است. 6 ابن فرحون نیز او را فقیه، صالح، متدین، فاضل، عاقل، پرهیبت و باوقار توصیف نموده و می گوید: در مجلس او جز مسائل علمی و مطالب مفید مطرح نمی شد. شماری از قضات نیز او را طرف مشورت خود قرار می دادند و تا هنگام مرگ از او بهره گرفتند. ابن فاسی تمام کتاب های ابوالاصبغ را از وی شنید و آنها را از او روایت کرد. کتاب مختصر ابن ابی زمنین تألیف اوست. 7 او سرانجام در هشتم ماه جمادی الاولی سال 513ه درگذشت. 8

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2 / 1045. 2 ـ کتاب الصله 1 / 101. 3 ـ الدیباج المذهب 144. 4 ـ کتاب الصله 1 / 101. 5 ـ ترتیب المدارک 1 / 18. 6 ـ الدیباج المذهب 144. 7 ـ همان. 8 ـ کتاب الصله 1 / 101.

دیگر منابع: نفح الطیب 2 / 92؛ معجم المؤلفین 2 / 236.

محمود هیئتی

ابراهیم ـ مصری

ابراهیم ـ مصری (596 ه )

ابواسحاق ابراهیم بن وصیف ( سیف ) شاه مصری مشهور به ابن وصیف شاه.

ابن وصیف شاه یکی از بزرگان مصر در عصر خویش بوده و احتمالاً در روضه یکی از جزایر نیل نزدیک قاهره زندگی می کرد است. 1 او مورخ بود و چند اثر تاریخی از خود بر جای نهاده که مورخان بعدی چون قلقشندی، 2 ابن تغری بردی3 و ابن ایاس حنفی4 از آنها بهره جسته اند. آثار وی عبارت اند از: اخبار مدینة السوس، جواهر البحور و وقایع الدهور فی اخبار الدیار المصریه، دهخدا نوشته است کتاب تاریخ وی شامل دو بخش است: بخش اول تاریخ عمومی است و بخش دوم مخصوص سرزمین مصر و عجایب آن دیار است، 5 عجائب الدنیا، در این کتاب اسرار طبایع و اصناف خلق و عجایبی را که به دست بشر ساخته شده، بیان کرده است. به گفته زرکلی نسخه خطی کتاب عجائب الدنیا در سه جزء و شامل 109 ورق در موزه ی بریتانیا موجود است، 6 العجائب الکبیر، نزهة القیضه ( الفیضه ) فی فضائل الروضه. 7 در تاریخ وفات ابن وصیف شاه اختلاف است. حاجی خلیفه درگذشت او را در 599ه8 و اسماعیل پاشا در