596ه دانسته اند. 9 برخی دیگر چون بروکلمان وی را تا 606ه زنده دانسته اند. 10

پی نوشت ها

[1] ـ التاریخ العربی و المورخون 2 / 194. 2 ـ صبح الاعشی 3 / 325 و 362 و 5 / 451. 3 ـ النجوم الزاهرة 1 / 38. 4 ـ بدائع الزهور فی وقائع الدهور 1 / 65. 5 ـ لغتنامه دهخدا 1 / 317. 6 ـ الاعلام 1 / 78. 7 ـ هدیة العارفین 1 / 10. 8 ـ کشف الظنون 1 / 30 و 613. 9 ـ هدیة العارفین 1 / 10. 10 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 5 / 85.

دیگر منابع: اسماء الکتب 218؛ کشف الظنون 1 / 305، 276؛ فرهنگ زندگینامه 1 / 807؛ تاج العروس 5 / 139؛ معجم المؤلفین 1 / 135؛ کشف الظنون 2 / 1126، 1437، 1584 و 1944.

اسماعیل اسماعیلی

ابراهیم ـ موصلی

ابراهیم ـ موصلی (م577ه )

ابواسحاق ابراهیم بن محمد موصلی.

در منابع رجالی، نامی از وی به میان نیامده است. چنان که از آثار او پیداست، وی اهل موعظه و نصیحت بوده و در تاریخ نیز دستی داشته است. وفات موصلی را در سال 577ه گزارش کرده اند. آثار او عبارت اند از: تاریخ الموصل، الجواهر فی المواعظ. 1

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 1 / 10.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 1 / 108؛ ایضاح المکنون 1 / 378.

محمود هیئتی

ابراهیم ـ نَسَوی

ابراهیم ـ نَسَوی (م 519 ه )

ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن ابراهیم نسوی عمیدی.

نسوی، منسوب به نَسا از شهرهای خراسان بزرگ است. 1 ابواسحاق شاعر، کاتب، لغوی، محدث و فردی خوش مشرب و خونگرم بود و برای فراگیری حدیث از محدثان و بزرگان، رنج سفرهای بسیار را بر خود هموار کرد و درنهایت، در نیشابور در سال 519ه چشم از جهان فرو بست. اثر او کتابی است با عنوان غریب الحدیث که برای شخصی به نام ابوعُبید تصنیف کرده است. 2 نوشتن کتابی در این موضوع [ که منظور تفسیر و بیان اشتقاق الفاظ غریب و کلمات مشکل بعضی از احادیث است ] نشانگر این است که وی ادیب و لغت شناس بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 5 / 325. 2 ـ معجم الادباء 2 / 14.

دیگر منابع: بغیةُ الوعاة 1 / 425؛ معجم المؤلفین 1 / 57.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

ابراهیم ـ نویری

ابراهیم ـ نویری (قرن ششم هجری)

از زندگانی و احوال وی اطلاعات بسیار اندکی در دست است. بروکلمان می نویسد: وی از شاعران روزگار سلطان سنجر سلجوقی ( 51
[1] ـ 552ه ) بود و دارای دیوان شعر است. 1 کحاله نیز که اطلاعات خویش را از بروکلمان دریافت کرده می نویسد: نویری از شاعران قرن ششم هجری است و سروده هایش در مجموعه ای با عنوان دیوان گردآوری شده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الادب العربی 5 / 34. 2 ـ معجم المؤلفین 1 / 123.

اسماعیل اسماعیلی

ابراهیم ـ نهروانی

ابراهیم ـ نهروانی (480 ـ 556 ه )

ابوحکیم ابراهیم بن دینار بن احمد نهروانی بغدادی.

ولادت وی را در سال 4801 و 481ه آورده اند. 2 ابوحکیم از بزرگان و پیشوایان حنبلی مذهب در بغداد بود. 3 احادیث بسیاری از ابن مله، ابن حصین، 4 ابوالحسن علی بن محمد بن علاف و ابوطالب عبدالقادر بن محمد شنید5 و نزد ابوسعد بن حمزه که از ملازمان ابوالخطاب کلوذانی بود فقه آموخت. همچنین کلوذانی را نیز ملاقات نموده و از او حدیث شنید. نهروانی که عالم به مذهب حنبلی و اختلاف آرا و نظریه ها و علم میراث بود، افراد بسیاری را از علوم خود منتفع نمود. ابن جوزی می گوید: او در مأمونیه و باب أزج بغداد تدریس می نمود و پس از مدتی این مکان ها را به من واگذار نمود. او می گوید: من علم قرائت، علم میراث و عقاید حنبلی را نزد او آموختم. 6 همچنین از دیگر شاگردان وی می توان به ابن اخضر و ابونصر عمر بن محمد اشاره نمود. 7 در باب زهد و تواضع او گفته اند: در تواضع، زهد و عبادت ضرب المثل بود و بسیار روزه می گرفت. 8 از دسترنج خویش که همان خیاطی بود، امرار معاش می کرد و هدایای دیگران را قبول نمی کرد و داستان های او درباره فروبردن خشم و خدمت به فقرا و بیچارگان مشهور است. 9 ابوحکیم در روز سه شنبه سیزدهم