تقصی الأنباء و سیاسة الرؤسا، 5 ابراز اللطائف، الدوریات فی قول المدیون لرب الدین. 6

پی نوشت ها

[1] ـ الاحاطه 4 / 407. 2 ـ التکملة لکتاب الصله 4 / 173. 3 ـ الاحاطه 4 / 415. 4 ـ الاعلام 8 / 164. 5 ـ الاحاطه 4 / 407 ـ 415. 6 ـ هدیة العارفین 2 / 520.

دیگر منابع: بغیة الوعاة 2 / 343؛ معجم المؤلفین 13 / 230؛ کشف الظنون 1 / 279؛ ایضاح المکنون 1 / 11، 215 و 482.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

یحیی ـ بزار

یحیی ـ بزار (450 ـ 520ه )

ابوسعد یحیی بن علی بن حسن بزار حلوانی، مشهور به ابن حلوانی.

در ذی الحجه سال 450 یا 451 در حلوان به دنیا آمد. 1 پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل روی آورد و علوم مذاهب، اختلافات آنها و اصول را نزد شیخ ابواسحاق شیرازی خواند و از شاگردان بزرگ او و متبحر در فقه شافعی و فن مناظره گردید. برخی او را فردی تنگ خلق و متکبر معرفی کرده اند. 2 ابن حلوانی علاوه بر شیخ ابواسحاق، از استادانی چون ابوجعفر محمد بن احمد بن مسلمه، ابوالحسین بن نقور، ابوالخطاب بن بطر بهره برد. ابوسعد سمعانی نیز از شاگردان او بود. 3 علت اینکه به بزار شهرت یافته، نشان می دهد به شغل روغن فروشی اشتغال داشته است. 4 ابوسعد مدتی در بغداد ریاست نگهبانان را به عهده داشت، سپس آن را رها کرده و تدریس در نظامیه بغداد را عهده دار شد. پس از آن خلیفه مسترشد ( خلافت 512 ـ 529ق ) او را به ماوراءالنهر نزد خاقان محمد بن سلیمان والی آنجا فرستاد تا از جانب خلیفه به او خلعت ببخشد. 5 وی درنهایت، در ماه رمضان سال 520 در سمرقند درگذشت. کتاب التلویح در فروع فقه شافعی از اوست. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 333. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 517. 3 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 333. 4 ـ القاموس المحیط 1 / 371. 5 ـ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 1 / 432. 6 ـ الاعلام 8 / 158.

دیگر منابع: الانساب 2 / 247 و 5 / 294؛ الاعلام 2 / 270؛ سیر اعلام النبلاء 18 / 467؛ کشف الظنون 1 / 482؛ معجم المؤلفین 13 / 212.

معصومه اخلاقی

یحیی ـ بصرییحیی ـ بصری (589ه )

ابوالعباس یحیی بن سعید بن هارون بصری بغدادی معروف به ابن ماری.

اصل وی از طیب، منطقه ای بین واسط و خوزستان بود. بر پایه گزارش قفطی، ابن ماری در بصره به دنیا آمد و از دانشمندان روزگار خود در بصره به شمار می آمد. 1 یاقوت حموی نیز با تأکید بر این نکته می نویسد: ابوالعباس فردی کاتب، شاعر، پزشک، عالم به نحو و لغت و در بسیاری از فنون و علوم رایج آن روزگار مهارتی تمام داشت و از راه کتابت و طبابت امرار معاش می کرد. او در تمجید و مدح بزرگان و افراد سرشناس آن دیار اشعاری سروده است. یاقوت پاره ای از سروده های او را ذکر کرده است. 2 ابوالعباس، مسیحی بود3 و اثری معروف با عنوان المقامات الستّین4 یا المقامات المسیحیّه دارد5 که به روش مقامات حریری تألیف کرده است. ابوحامد کاتب اصفهانی و فردی به نام بصری آن را روایت کرده اند. 6 ابن عبری و یاقوت حموی نیز آن را ستوده و خوب توصیف نموده اند. 7 ابن ماری در ماه رمضان سال 5588 یا 589ه در بصره از دنیا رفت. 9

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الحکماء 360 ـ 361. 2 ـ معجم الادباء 20 / 40 ـ 41. 3 ـ النجوم الزاهره 5 / 364. 4 ـ تاریخ الحکماء 360. 5 ـ کشف الظنون 2 / 1791. 6 ـ تاریخ الحکماء 360. 7 ـ تاریخ مختصر الدول 238؛ معجم الادباء 20 / 41. 8 ـ النجوم الزاهره 5 / 364. 9 ـ معجم الادباء 20 / 41.

دیگر منابع: البدایة و النهایه 13 / 7؛ هدیة العارفین 2 / 521؛ الاعلام 8 / 147؛ معجم المؤلفین 13 / 200.

اسماعیل اسماعیلی

یحیی ـ تنوخی

یحیی ـ تنوخی (422 ـ پس از 509ه )

یحیی بن علی تنوخی معری، ملقب به ابن زُرَیق.

وی در سال 422ه به دنیا آمد. مورخ بود و کتاب تاریخی به ترتیب سال تألیف نمود که به تاریخ ابن زُریق معروف است. 1 یاقوت حموی از این کتاب بهره برده و گزارش از حوادث سال 509ه را آورده است2 که نشان می دهد ابن زریق پس از آن مرده است؛ بنابراین تاریخ مرگ او در سال 485ه که بعضی منابع آورده اند3 اشتباه است.