پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 1 / 278. 2 ـ معجم البلدان 3 / 370. 3 ـ معجم المؤلفین 13 / 212.

دیگر منابع: هدیة العارفین 2 / 519؛ لغتنامه دهخدا 1 / 280.

سیدمهدی حسینی عربی

یحیی ـ جوّانی

یحیی ـ جوّانی (زنده در 509ه )

ابوطالب یحیی بن محمد بن حسن ( حسین ) جوّانی حسینی طبری.

نسّابه، محدث، زاهد و منسوب به جوّانیه ( آبادی نزدیک مدینه ) است؛ ولی ساکن شهر آمل بود. 1 نسبش به امام زین العابدین علیه السلام می رسد. 2 ابوجعفر محمد بن محمد بن علی طبری ( از علمای امامیه ) در سال 509ه در خانه جوّانی در آمل از وی حدیث شنیده و در کتاب بشارة المصطفی مکّرر از وی روایت کرده3 که معلوم می شود وی در این تاریخ زنده بوده است. جوّانی نیز از ابوعبداللّه حسین بن علی بن داعی حسینی روایت می کند. 4 اثر او جریده طبرستان است که آن را در سال 505ه جمع و تألیف نموده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ بشارة المصطفی لشیعة المرتضی 61. 2 ـ الفخری فی انساب الطالبیین 65. 3 ـ بشارة المصطفی لشیعة المرتضی 61، 64، 69 و 123. 4 ـ همان. 5 ـ الذریعه 5 / 98.

دیگر منابع: طبقات أعلام الشیعه 2 / 340؛ ریاض العلماء 5 / 370.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

یحیی ـ حسنی

یحیی ـ حسنی (قرن ششم هجری)

ابوالحسین یحیی بن حسین بن اسماعیل حسنی حسینی.

درباره وی اطلاعات چندانی در دست نیست. نخستین بار نام وی در فهرست منتجب الدین از رجال نویسان سده ششم هجری آمده است. وی یحیی بن حسین را فردی نسّابه، حافظ و ثقه خوانده و کتاب انساب آل ابی طالب را از آثار او دانسته است. 1 پس از او دیگر علمای رجالی به تبعیت از وی نام و شرح حال مختصری از وی ارایه کرده اند، مانند محقق اردبیلی در جامع الرواة2 و شیخ حرّ عاملی در أمل الآمل. 3 شیخ آقابزرگ تهرانی نیز نوشته است: « یحیی بن حسین از رجال قرن ششم هجری است و از شاگردان ابوالفضل عبیداللّه بن احمد بن علی کوفی بوده و از او روایت کرده است؛ چنان که ابوعلی حسن بن علی بن ابی طالب فرزادی که از مشایخ شیخ منتجب الدین بوده از یحیی بن حسین روایاتی را نقل کرده است ». 4

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست 200 ـ 201. 2 ـ جامع الرواة 2 / 327. 3 ـ أمل الآمل 2 / 346. 4 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 339.

دیگر منابع: الذریعه 2 / 378؛ معجم المؤلفین 13 / 191.

اسماعیل اسماعیلی

یحیی ـ حصکفی

یحیی ـ حصکفی (قرن ششم هجری)

ابوالفضل یحیی بن سلامة بن حسین بن محمد خطیب معین الدین حصفکی طنزی.

وی منسوب به حصن کیفا، شهری در دیاربکر، فقیه و ادیب قرن پنجم و ششم قمری بود1 و حدود 460ق در طنزه، روستایی کوچک در دیاربکر متولد شد؛ ازاین روی به او طنزی هم می گویند. 2 او در حصن کیفا نشوونما کرد؛ سپس به بغداد رفت و نزد ابوزکریا تبریزی ادبیات و فقه شافعی را تحصیل نمود3 و در این مذهب صاحب نظر شد. 4 او سپس به میافارقین، شهری در دیاربکر5 رفت، خطابه و فتوا را عهده دار شد و مردم از علم او بهره مند شدند؛ 6 هرچند بیشتر منابع، وی را شیعه7 و حتی برخی او را از غالیان می دانند. 8 قصیده ای طولانی [ حدود صد بیت ] نیز در مدح اهل بیت علیهم السلامدارد که ابن جوزی آن را در کتاب خود آورده است. 9 نظم، نثر و خطبه های یحیی بسیار مشهور بود. 10 وی را ملیح الشعر، لطیف المعانی، رقیق الغزل11 و دارای نامه های نیکو و مشهور12 دانسته اند که استفاده از صنایع ادبی بر زیبایی اشعارش می افزود. 13 ابوسعد سمعانی شاگرد وی بود و اجازه نقل شنیده هایش را داشت. از دیگر شاگردان او عسکر بن اسامه نصیبی در بغداد، خضر بن ثروان ثعلبی در بلخ، ساعد بن فضایل منبجی در نیشابور، علی بن مسعود اسعردی در رقه14 و خطیب ابوعمرو اربلی ( م 608ه ) 15 و دیگران بودند. وی در ربیع الاول 553ه در میافارقین درگذشت. 16 برخی سال وفات او را حدود سال 551ه می داند. 17 آثار او عبارت اند از: دیوان شعر که نسخه ای از آن در کتابخانه جامع پاشا در موصل است، 18 دیوان رسایل، 19 عمدة الاقتصار20 ( غمدة الاقتصاد ) 21 در نحو.