در خور توجه و خوبی در باب قرائات و حدیث داشته که سمعانی آنها را مشاهده کرده است. 9 آثار وی عبارت اند از: دلائل الاحکام، الاربعین فی الحدیث، أرجوزة فی اسماء النبی صلی الله علیه و آله، 10 القرطبیّه فی القرائات. 11

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 20 / 15. 2 ـ وفیات الاعیان 6 / 17
[1] ـ 173. 3 ـ غایة النهایه 2 / 372. 4 ـ مرآة الجنان 2 / 286 ـ 287. 5 ـ الانساب 4 / 473. 6 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 548. 7 ـ نفح الطیب 2 / 117؛ سیر اعلام النبلاء 20 / 547 ـ 548. 8 ـ غایة النهایه 2 / 372. 9 ـ الانساب 4 / 473. 10 ـ هدیة العارفین 2 / 521. 1
[1] ـ الاعلام 8 / 147.

دیگر منابع: العبر 3 / 53؛ البدایة و النهایه 12 / 270؛ النجوم الزاهره 6 / 66؛ شذرات الذهب؛ 4 / 225؛ الکامل فی التاریخ 11 / 376؛ معجم البلدان 4 / 324؛ اللباب فی تهذیب الانساب 3 / 26؛ بغیة الوعاة 2 / 334؛ ایضاح المکنون 1 / 476.

اسماعیل اسماعیلی

یحیی ـ محاملی

یحیی ـ محاملی (453 ـ 528ه )

ابوطاهر یحیی بن محمد بن احمد محاملی ضبّی بغدادی.

در سال 453ه در بغداد در خانواده ای از اهل علم دیده به جهان گشود. پدرش ابوالفضل، فقیه و مفسر بوده1 و جد او ابوالحسن ضبی معروف به ابن محاملی ( م415ه ) نیز از فقهای بزرگ شافعیه و صاحب تصانیف بسیار بود. 2 ابوطاهر بیش از پنجاه سال از عمر خود را در جوار خانه خدا در مکه سپری کرد. از پدرش روایت کرده و ابوموسی مدینی و برخی دیگر نیز از او روایت می کنند. 3 از دیگر مشایخ او ابوجعفر مسلمه و ابوالحسین بن نقّور است. ابوطاهر از فقهای بزرگ شافعی و فردی پرهیزگار و کثیرالعباده بود و در ماه جمادی الآخر 528 در مکه از دنیا رفت. وی کتابی در فقه دارد. 4 اسنوی ( م772ه ) نیز گوید: کتاب مختصری به نام لباب الفقه منسوب به ابوطاهر مشاهده کرده که احتمالاً همان کتاب فقهی ابوطاهر باشد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 2 / 202 ـ 203. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 48. 3 ـ تاریخ الاسلام 36 / 570. 4 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 335. 5 ـ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 2 / 202 ـ203.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 13 / 222؛ موسوعة طبقات الفقهاء 6 / 372.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

یحیی ـ مَرْجونییحیی ـ مَرْجونی (457 ـ 521ه )

ابوبکر یحیی بن عمرو بن بقاء مَرْجونی جذامی قرطبی.

در سال 457ه متولد شد و ساکن قرطبه و بطلیوس اندلس بود. 1 از حیات فردی و اجتماعی او اطلاعات بسیاری در دست نیست. آورده اند ابوعبداللّه بن محمد بن فرج فقیه، ابوعلی غسّانی، ابوشاکر حامد بن ناهض2 و ابوالحسن بن حمدین از مشایخ او بوده اند. 3 مرجونی شناخت کاملی به علم عقود و شروط و سجّلات ( از چگونگی ثبت احکام نزد قاضی ) داشته و از این راه اموال بسیاری به دست آورد و تألیف مختصری نیز در این باره از خود به یادگار گذاشت4 که اسماعیل پاشا از آن به عنوان کتاب الشروط و الاحکام یاد می کند. 5 او در ماه جمادی الاولی 521 درگذشت. 6

پی نوشت ها

[1] ـ الصله 2 / 671. 2 ـ همان. 3 ـ تاریخ الاسلام 36 / 70. 4 ـ الصله 2 / 671. 5 ـ هدیة العارفین 2 / 520. 6 ـ تاریخ الاسلام 36 / 70.

دیگر منابع: الأعلام 8 / 161؛ معجم المؤلفین 13 / 27؛ موسوعة طبقات الفقهاء 6 / 355.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

یحیی ـ واسطی

یحیی ـ واسطی (522 ـ 594ه )

ابوطالب یحیی بن سعید بن هبه اللّه واسطی بغدادی شیبانی معروف به ابن زَبَاده.

اصل خانواده وی از واسط است؛ اما خود در ماه صفر سال 522ه در بغداد به دنیا آمد و در همانجا سکونت داشت. 1 ادبیات را نزد ابومنصور موهوب بن احمد جوالیقی فراگرفت و از ابوالحسن بن عبدالسلام، علی بن صبّاغ و احمدمحمد ارجانی حدیث شنیده و روایت کرد. 2 ابن کثیر که او را پیرو مذهب شافعی دانسته می نویسد: وی فقه را نزد ابن فضلان فرا گرفت. 3 خود نیز در واسط و بغداد کرسی تدریس داشت و حدیث می کرد و در بسیاری از علوم و فنون متداول آن زمان همچون فقه، اصول، کلام، نظم و نثر، 4 حساب و لغت مهارتی تمام داشت. 5 از شاگردان او می توان ابن دبیثی و ابن خلیل را نام برد. 6 بر پایه گزارش ابن خلکان و یاقوت حموی شهرت ابن زباده در کتابت و انشا بود و سال های متمادی و از همان اوان کودکی و نوجوانی در دیوان خدمت می کرد و تا پایان عمر در این منصب و شغل باقی بود. در آغاز متولی و ناظر دیوان بصره و واسط و حله بود؛ سپس از واسط