مطبخی زندانی کردند. هنگامی که خبر زندانی شدن او به صالح بن رُزیک رسید دستور داد او را آزاد کنند. ابوالحسین ثروتمند بود و با وجود اینکه فردی فاضل، جلیل القدر و دارای مقام و منزلتی در علم بود، چهره و قیافه ای زشت داشت. وی به علت مکاتبات و ارتباطی که با اسدالدین شیرکوه ملقب به ملک المنصور اسدالدین عموی سلطان صلاح الدین ایوبی داشت از جانب شاوَر وزیر عاضد که والی منطقه بود مورد تعقیب قرار گرفت و در اسکندریه مخفی شد. هنگامی که صلاح الدین ایوبی اسکندریه را محاصره کرد و وارد آنجا شد ابوالحسین نیز در رکاب او قرار گرفت و همراه او جنگید. پس از خروج صلاح الدین از اسکندریه، شاور، ابوالحسین را دستگیر کرده و او را در مصر و قاهره گردانید و سرانجام در سال 5621 و به نقلی 563ه در اسکندریه به دار آویخت. 2 آثار او عبارت اند از: منیة الألمعی و بلغة المدعی، المقامات، جنان الجنان و روضة الاذهان، الهدایا و الطرف، شفاء الغلّة فی سمت القبله، رسائل، دیوان شعر، 3 تذکرة اهل الالباب فی استیفاء العمل بالاسطرلاب، تاریخ أسوان، 4 الرسالة الحصیبه. 5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 4 / 5
[1] ـ 61. 2 ـ معجم البلدان 1 / 192. 3 ـ معجم الادباء 4 / 5
[1] ـ 61. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 86. 5 ـ اعیان الشیعه 3 / 26.

دیگر منابع: مرآة الجنان 3 / 280؛ وفیات الاعیان 1 / 160؛ الوافی بالوفیات 7 / 220؛ کشف الظنون 1 / 169؛ تاریخ الادب العربی ( بروکلمان ) 5 / 155؛ بغیة الوعاة 1 / 337؛ سیر اعلام النبلاء 20 / 489؛ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 1 / 56؛ النجوم الزاهره 5 / 373؛ شذرات الذهب 4 / 197؛ معجم المؤلفین 1 / 315.

محمود هیئتی

احمد ـ اشعری

احمد ـ اشعری (م ششصد هجری)

ابوالحسن احمد بن حسن بن احمد بن ابراهیم شهاب الدین اشعری.

از زندگی و احوال وی اطلاع چندانی در دست نیست. تنها کحاله به نقل از بروکلمان آورده است اشعری از علما و متکلمان شافعی بود و کتاب شجرة الیقین تألیف اوست که در سال ششصدهجری از دنیا رفت. 1 اما در کتاب بروکلمان چنین چیزی یافت نشد. شاید وی همان احمد بن محمد بن ابراهیم اشعری یمنی باشد که بروکلمان از او یاد کرده2 و شرح حال او در همین مجموعه آمده است.

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 1 / 189. 2 ـ تاریخ الادب العربی 6 / 42.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ اشعریاحمد ـ اشعری (م ششصد هجری)

ابوالحسن ( ابوالحجاج ) احمد بن محمد بن ابراهیم اشعری یمنی قرطبی شهاب الدین.

نسب شناس، حساب دان، لغت شناس، ادیب و نحوی چیره دست و فردی دیندار بود و در علوم گوناگون دستی داشت. افزون بر آن در علم میراث از مهارت ویژه ای برخوردار بود. 1 حاجی خلیفه و بغدادی وی را یمنی و از فقهای حنفی خوانده اند؛ 2 اما زرکلی او را شافعی مذهب دانسته است. 3 از استادان و شاگردان وی گزارشی در دست نیست. منابع تاریخ مرگ وی را به اختلاف حدود 550ه4 یا ششصد هجری و بنا بر نقلی پانصد هجری نیز ذکر کرده اند. 5 آثار اشعری همه در زمینه انساب است که عبارت اند از:

التعریف بالانساب، این کتاب مختصر کتاب الانساب سمعانی است، لبّ اللباب المجموع من کلّ کتاب که شامل صد حکایت بوده و قطعه ای از آن در کتابخانه اسکوریال اسپانیا موجود است. این کتاب با عنوان لب اللباب فی لطائف الحکایات و محاسن ذوی الالباب و لب اللباب و نزهة الاحباب هم شهرت دارد، التفاحة فی علم المساحه که در کتابخانه آصفیه در حیدرآباد هند موجود است، 6 اللباب فی معرفة الانساب به گفته زرکلی نسخه خطی این کتاب شامل 172 ورقه بوده و در کتابخانه احمدیه تونس موجود است، طرفة المجالس و تحفة المجالس که نسخه خطی است و در کتابخانه زیتونه موجود است؛ 7 کتاب مختصری در نحو. 8

پی نوشت ها

[1] ـ بغیة الوعاة 1 / 356. 2 ـ کشف الظنون 1 / 420 و 426؛ هدیة العارفین 1 / 85. 3 ـ الاعلام 1 / 217. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 85. 5 ـ تاریخ الادب العربی ( بروکلمان ) 6 / 42. 6 ـ بروکلمان 6 / 42. 7 ـ الاعلام 1 / 217. 8 ـ بغیة الوعاة 1 / 356.

دیگر منابع: کشف الظنون 2 / 1540؛ معجم المؤلفین 2 / 59.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ اصفهانی

احمد ـ اصفهانی (448 ـ 532 ه )

ابونصر احمد بن عمر بن محمد بن عبداللّه اصفهانی غازی.

در سال 448ه در اصفهان زاده شد و پس از تحصیل مقدمات، برای تکمیل علم خود به نقاط گوناگون سفر کرد و از محضر استادان و شیوخ بسیاری بهره گرفت؛ ازاین رو از ویژگی هایی که به وی نسبت