1 / 143. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 528. 5 ـ تاریخ الاسلام 36 / 64. 6 ـ الوافی بالوفیات 6 / 282. 7 ـ معجم المؤلفین 1 / 181. 8 ـ تاریخ الادب العربی ( بروکلمان ) 6 / 245.

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 280؛ میزان الاعتدال 1 / 86؛ معجم البلدان 4 / 31.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ عبّادانی

احمد ـ عبّادانی (434 ـ پس از پانصد هجری)

ابوشجاع احمد بن حسن بن احمد عبّادانی اصفهانی.

احمد منسوب است به عبادان یا همان میان رودان که مُعرّب آبادان است. یاقوت به نقل از سلفی شاگرد و راوی ابوشجاع، او را متولد 434ه در بصره آورده که مدت چهل سال در این شهر به تدریس فقه شافعی مشغول بوده؛ اما پدرش زاده شده عبّادان و جدش متولد اصفهان بوده است. سال مرگ او دقیقا مشخص نیست؛ ولی به گفته سلفی سال ها پس از پانصد هجری زیسته است. 1 عبّادانی دو کتاب دارد: غایة الاختصار که آن را الغایه، التقریب و مختصر ابی شجاع نیز گفته اند. این کتاب که در فروع فقه شافعی است، تقی الدین بن محمد حصنی دمشقی ( م829ه ) آن را شرح کرده و احمد بن محمد بن عبدالسلام شافعی ( م931ه ) شرحی مفصل به نام الاقناع و شرح مختصر دیگری به نام تشنیف الاسماع بجلّ الفاظ مختصر ابی شجاع بر آن نوشته است. 2 شرح الاقناع للماوردی کتاب دیگر اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4 / 84. 2 ـ کشف الظنون 2 / 1625. 3 ـ طبقات الشافعیة الکبری 6 / 15.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه ( ابن قاضی شهبه ) 2 / 25؛ هدیة العارفین 1 / 81؛ معجم المؤلفین 1 / 199؛ الاعلام 1 / 116.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

احمد ـ عتّابی

احمد ـ عتّابی (م 586 ه )

ابونصر ( ابوالقاسم ) احمد بن محمد بن عمر عتابی زین الدین بخاری.

وی اهل بخارا بود و در محله دار عتاب می زیست و بدین سبب به عتّابی شهرت یافت. قرشی وی را در زمره فقهای حنفی به شمار آورده و تألیفاتی را به وی نسبت داده که از این قرارند: جوامع الفقه معروف به فتاوی عتّابیه، التفسیر، شرح الجامع الکبیر، شرح الجامع الصغیر، شرحی بر کتاب الزیادات1 که سه کتاب اخیر از تصنیفات محمد بن حسن
شیبانی از پیشوایان مذهب حنفی در فقه است. محمد بن عبدالستار گردری ازجمله شاگردان و راویان عتّابی بوده است. 2 عتّابی درنهایت در سال 586ه در بخارا درگذشت و در مقبره قضات سبعه در کلاباذ از محله های بخارا به خاک سپرده شد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 1 / 298. 2 ـ طبقات المفسرین ( سیوطی ) 22. 3 ـ طبقات المفسرین ( داوودی ) 1 / 85.

دیگر منابع: معجم المفسرین 1 / 65؛ الوافی بالوفیات 8 / 74؛ الاعلام 1 / 216؛ هدیة العارفین 1 / 87؛ کشف الظنون 1 / 563 و 2 / 963؛ معجم المؤلفین 2 / 140.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ عرشانی

احمد ـ عرشانی (590 ه )

احمد بن علی بن ابی بکر عرشانی صفی الدین یمنی.

وی منسوب به عرشان از شهرهای نواحی یمن است. پدرش علی بن ابی بکر نیز محدث و فقیه بود و آثاری نیز در این زمینه دارد. عرشانی در انواع علوم ازجمله نحو، لغت، پزشکی و تاریخ دستی داشت. وی در دوران حکومت سیف الاسلام بن ایوب منصب قضاوت یمن را بر عهده داشت. سرانجام در حدود 590ه در منطقه ذی جبله یمن از دنیا رفت و در عرشان به خاک سپرده شد و مزارش مشهور است. 1 آثار وی عبارت اند از: طبقات النحاة ( طبقات النحویین ) 2 که یاقوت معتقد است عرشانی موفق به اتمام کتاب نشد؛ 3 من دخل الیمن من الصحابه و التابعین. 4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4 / 100. 2 ـ الاعلام 1 / 174. 3 ـ معجم البلدان 4 / 100. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 88.

دیگر منابع: تاج العروس 9 / 141؛ ایضاح المکنون 2 / 80؛ معجم المؤلفین 1 / 320.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ غافقی

احمد ـ غافقی (م 560ه )

ابوجعفر احمد بن محمد بن احمد بن سیّد غافقی.

دانشمندی فاضل و حکیمی عالم و از بزرگان اندلس بود و در زمان خود شناخت کاملی به علم گیاهان دارویی، منافع، خواص، اسما و اشکال آن داشت. او کتاب الادویه را در موضوع ادویه مفرده نوشت که اثری بی نظیر توصیف شده است. او در این کتاب، آنچه