540ه برای فراگرفتن فقه و حدیث به بغداد سفر کرد و از شیوخ بسیاری چون اسماعیل بن ابی سعد صوفی، عبداللّه بن علی بن احمد سبط الشیخ و احمد بن علی بن عبدالواحد دلاّل بهره برد و سرانجام به زادگاهش بازگشت و قضاوت آنجا را بر عهده گرفت. مرحله دوم سفر او به بغداد در سال 586ه اتفاق افتاد. او به دستور حاکم شیراز به عنوان سفیر و فرستاده به دیوان بغداد رفت و مدتی در آنجا اشتغال داشت. به علاوه به تدریس حدیث هم می پرداخت. 3 وی علاوه بر بغداد به واسط نیز مسافرت کرده است. ابن دبیثی او را در واسط ملاقات کرده و کتاب مشیخه او را استماع کرده است. 4 رجال نویسان، کازرونی را از فقهای برجسته شافعی و محدثی راستگو توصیف کرده و نوشته اند او درنهایت به شیراز مراجعت کرد و تا هنگام مرگ در سال 587ه در همانجا سکونت داشت. 5 وی دارای تألیفی با عنوان معجم الشیوخ است که تراجم شیوخ خود بوده و شامل هفت جزء می باشد. 6

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4 / 430. 2 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 125. 3 ـ الوافی بالوفیات 8 / 187. 4 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 125. 5 ـ طبقات الشافعیة الکبری 6 / 64 ـ 65؛ الوافی بالوفیات 8 / 187. 6 ـ الاعلام 1 / 260.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 88؛ معجم المؤلفین 2 / 182.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ کرخی

احمد ـ کرخی (479 ـ 563 ه )

ابوبکر ( ابومنصور ) احمد بن مقرّب بن حسین بن حسن کرخی بغدادی، ملقب به ابن مقرّب.

وی در سال 479 ه زاده شد. 1 به گفته ذهبی، ابن مقرّب فقیهی نامدار، مورد اعتماد، دیندار، زیرک و احادیثش صحیح بود. 2 صفدی می نویسد: کرخی در مدرسه نظامیّه بغداد سکونت داشت و فقه را از ابوبکر شاشی فرا گرفت. 3 از شیوخ حدیث وی افراد بسیاری را می توان نام برد که معروف ترین آنها بزرگانی چون طرّاد بن محمد زینبی، ابن طلحه نعالی و ابن سوار می باشند. کرخی شاگردان و راویانی را نیز تربیت کرده که از آن میان نام افرادی همچون ابوسعد سمعانی، ابن جوزی، عبداللطیف قبیطی و جماعتی دیگر به چشم می خورد. ذهبی می نویسد: کرخی قرآن را به قرائت هفت گانه قرائت می کرد و در نقل حدیث اصول و روش خاصی داشت. 4 وی سرانجام
در 83 سالگی در سال 563 ه از دنیا رفت. 5 کتاب اربعون حدیثا عن اربعین شیخا فی اربعین معنا و فضیله اثر اوست. 6

پی نوشت ها

[1] ـ المنتظم 18 / 177. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 473. 3ـ الوافی بالوفیات 8 / 186. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 473. 5 ـ العبر 3 / 39. 6 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 108.

دیگر منابع: النجوم الزاهرة 5 / 379؛ شذرات الذهب 4 / 208.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ کشی

احمد ـ کشی (حدود 550ه )

احمد بن موسی بن عیسی بن مأمون کشی.

وی از فقهای حنفی مذهب بود و اثری به نام مجموع النوازل و الحوادث و الواقعات تألیف نمود. او در این کتاب فتاوای ابن لیث سمرقندی، ابوبکر بن فضل، ابوحفص کبیر و شماری دیگر را جمع آوری کرده است. 1 دیگر اثر او کتاب الفوائد البهیه می باشد. 2 وفات وی را در حدود سال 550ه گزارش کرده اند. 3

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2 / 1606. 2 ـ تاریخ الادب العربی ( بروکلمان ) 6 / 300. 3 ـ کشف الظنون 2 / 1606.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 85؛ معجم المؤلفین 2 / 189.

محمود هیئتی

احمد ـ ماندائی

احمد ـ ماندائی (476 ـ 552 ه )

ابوالعباس احمد بن بختیار بن علی ماندائی واسطی معروف به ابن مندائی.

گفته شده چون اجدادش دیر اسلام آورده و بر دین پیشین ماندند، به ماندائی مشهور شدند. 1 ابن مندائی در ماه ذی الحجه سال 4762 و به قولی 496ه3 در بطیحة از نواحی واسط به دنیا آمد و در آنجا رشد نمود. 4 ادبیات را نزد ابومحمد حریری صاحب کتاب المقامات آموخت و پس از سال پانصدهجری وارد واسط شد و در آنجا ساکن گردید. ابن مندائی فقه شافعی را در واسط نزد قاضی آنجا ابوعبداللّه فارقی آموخت و از ابوالقاسم بن بیان، ابوعلی بن نبهان و شماری دیگر حدیث شنید. 5 ابن جوزی او را فردی ثقه و راستگو دانسته و می گوید: من و ابن مندائی در کلاس درس علی بن فضل بن ناصر شرکت