رضوی، تهران و استانبول و جمعا یازده نسخه به دست آورد و در سال 1331 خورشیدی به نام میبدی چاپ کرد. 11

پی نوشت ها

[1] ـ زبان اهل اشارت 15 ـ 21. 2 ـ کتاب شناسی ابوالفضل رشیدالدین میبدی 16. 3 ـ میبدی و تفسیر کشف الاسرار 38. 4 ـ کشف الاسرار 1. 5 ـ کشف الاسرار 1. 6 ـ میبدی و تفسیر کشف الاسرار 38. 7 ـ فهرست تفسیر کشف الاسرار 10. 8 ـ میبدی و تفسیر کشف الاسرار 40 ـ 41. 9 ـ کتاب شناسی ابوالفضل رشیدالدین میبدی 21. 10 ـ کشف الظنون 2 / 1487؛ هدیة العارفین 2 / 430. 1
[1] ـ کشف الاسرار، ج1، مقدمه محقق.

دیگر منابع: الذریعه 18 / 16؛ لغتنامه دهخدا 13 / 19395؛ ویژه نامه کنگره بزرگداشت میبدی.

محمد غفوری

احمد ـ میدانی

احمد ـ میدانی (م 518ه )

ابوالفضل احمد بن محمد بن احمد میدانی نیشابوری.

احمد، ساکن محله میدان نیشابور بوده و بدان منسوب است. او در آغاز به کسب علم و دانش پرداخت و نزد علی بن احمد واحدی مفسر برجسته و علی بن یعقوب بن احمد نیشابوری علم آموخت. 1 منابع از وی به عنوان ادیب، نحوی و لغوی و سرآمد عصر خویش یاد می کنند و ابوجعفر بیهقی و پسرش سعید را جزو شاگردان برجسته ایشان دانسته اند. میدانی به دلیل هوش سرشار و دانش بسیار، از طرف آن شاگردان مجسمه دانش نامیده می شد. 2 وقتی یکی از آثارش به دست زمخشری افتاد بر او حسادت نمود و به ابتدای اسم میدانی، حرف نون اضافه کرد؛ لذا در مقابل این عمل او هم به ابتدای نام زمخشری نون افزود و آن را به زنخشری تبدیل کرد که به معنای فردی است که خواهان و دوستدار زنش می باشد. 3 سرانجام او سال 518ق در نیشابور از دنیا رفت و در قبرستان محله میدان به خاک سپرده شد. 4 آثاری که احمد در ایام زندگی خود بر جای گذاشت عبارت اند از: جامع الامثال، السامی فی الاسامی، النموذج فی النحو، الهادی للشادی، 5 النحو المیدانی، نزهة الطرف فی علم الصرف، شرح المفضلیّات، منیة الراضی فی رسائل القاضی، نیز اشعاری دارد. 6

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 5 / 45. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 489. 3 ـ الوافی بالوفیات 7 / 326. 4 ـ وفیات الاعیان 1 / 148. 5 ـ شذرات الذهب 4 / 58. 6 ـ البدایة و النهایة 12 / 194.

دیگر منابع: بغیة الوعاة 1 / 356؛ هدیة العارفین 1 / 175؛ کشف الظنون 2 / 1703؛ معجم المؤلفین 2 / 63.

احسان آذر کمندللّه

احمد ـ نسفی

احمد ـ نسفی (507 ـ 552 ه )

ابولیث احمد بن عمر بن محمد نسفی مجدالدین سمرقندی.

فقیه و محدث و واعظ مشهور سده ششم هجری. وی اهل سمرقند بود و در سال507ه در همان جا دیده به جهان گشود و در محضر پدرش و بسیاری از شیوخ و بزرگان سمرقند یا کسانی که به آنجا وارد شدند، علوم خویش را فرا گرفت، اما به طور عمده فقه و حدیث را نزد پدرش آموخت؛ اگرچه همچون پدر توجه و علاقه خاصی به حدیث نداشت. 1 ابن جوزی می نویسد: ابولیث در حدیث و فقه و موعظه دستی توانا داشت و میان مردم فردی مورد احترام و موجه بود. افزون بر آن شعر نیز می سرود و پاره ای از اشعار او در تاریخ ابن جوزی آمده است. 2 اتابکی وی را فقیهی ژرف اندیش، دارای محفوظاتی بسیار و کم گو توصیف کرده و یادآور شده است او شاگردان بسیاری را تربیت کرده و تألیفات سودمندی هم داشته است؛ اما از شاگردان وی گزارشی ارایه نکرده است. 3 قرشی نام وی را در زمره فقهای حنفی ذکر کرده و به نقل از ابوسعد سمعانی که از دوستان صمیمی و ندیم نسفی بوده می نویسد وی به قصد انجام مناسک حج راهی سفر شد؛ در سال 547ه وارد مرو شد و از آنجا به نیشابور رفت؛ اما به علت مرگ سلطان مسعود و اوضاع نابسامان آن ایام از سفر منصرف شده و به زادگاهش بازگشت؛ ولی چند سال بعد، یعنی در سال 551 ه عازم سفر حج شد و پس از بازگشت از حج مدت دو ماه در بغداد توقف کرد، سپس راهی وطن شد. در این روزگار که همزمان بود با جنگ و درگیری میان مقتفی بامراللّه عباسی و سلطان محمدشاه و مردم در سختی عظیمی به سر می بردند، به قومس منطقه ای در حوالی بسطام و دامغان رسید و به همراه جمع بسیاری از حاجیان و علما مورد هجوم عده ای از راهزنان قرار گرفته و بیش از هفتاد نفر از آنان به قتل رسیدند که ابولیث ازجمله ایشان است. بر پایه گزارش قرشی، جنازه وی در حوالی بسطام به خاک سپرده شد. 4 بغدادی تنها یک اثر با عنوان المنافع فی فوائد النافع لناصر الدین السمرقندی را به وی نسبت داده است. 5 تألیف ناصرالدین سمرقندی،