الذهب 4 / 344؛ مرآة الجنان 3 / 377؛ العبر 3 / 128؛ کشف الظنون 1 / 13
[1] ـ 2 / 2002 و 2008؛ الاعلام 1 / 301؛ معجم المؤلفین 2 / 248.

سیدمهدی حسینی عربی

اسعد ـ فوشنجی

اسعد ـ فوشنجی (543 ه )

ابومنصور اسعد بن محمد بن موسی فوشنجی.

ابومنصور فردی عالم، فاضل و از شاگردان ابوعامر ازدی و عبدالرحمن بن محمد بن عفیف کلاز بود. ابوسعد سمعانی نیز ازجمله شاگردان وی به شمار می رفت. فوشنجی در ماه ذی القعده سال 543ه1 در پوشنگ ـ منطقه ای در حوالی هرات ـ وفات یافت. اسعد کتاب لامعارض را نوشت و در آن احادیثی را که معارضی نداشت گرد آورد. 2 محمد بن عبداللّه بن اسعد شافعی ملقب به شیبانی عمرانی ( م 675ه )، صاحب کتاب ایضاح الاضحی از نوادگان فوشنجی می باشد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 37 / 138. 2 ـ معجم المؤلفین 2 / 248. 3 ـ ایضاح المکنون 1 / 153.

سیدمهدی حسینی عربی

اسعد ـ کرابیسی

اسعد ـ کرابیسی (م570 ه )

ابومظفر اسعد بن محمد بن حسین کرابیسی جمال الاسلام نیشابوری.

نسبت اسعد به کراسبیی بدان دلیل بود که وی لباس کرباس می فروخت. 1 ابومظفر از شاگردان علاءالدین اَسمندی2 و موهوب جوالیقی ( م540ه ) 3 و از فقیهان حنفی مذهب بود که در سال 570ه وفات یافت. 4 دو کتاب زیر که هر دو در فروع فقه حنفی است از آثار اوست: الفروق فی المسائل الفرقیه و الموجز که شرح مختصر ابوحفص عُمر، مدرس مدرسه مستنصریه بغداد می باشد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 1 / 301. 2 ـ تاریخ الادب العربی ( بروکلمان ) 6 / 301. 3 ـ الاعلام 1 / 301. 4 ـ معجم المؤلفین 2 / 247. 5 ـ جواهر المضیئه 1 / 386.

دیگر منابع: اسماء الکتب 241؛ هدیة العارفین 1 / 204؛ کشف الظنون 2 / 1257، 1898 و 1630.

سیدمهدی حسینی عربی

اسعد محلیاسعد محلی یعقوب ـ محلی

اسعد ـ مطران

اسعد ـ مطران (م 587 ه )

ابونصر اسعد بن الیاس بن جرجیس مطران موفق الدین ملقب به ابن مطران.

اسعد در دمشق به دنیا آمد و در آن شهر رشد یافت. پدر وی طبیب بود. او نیز برای آموختن علم پزشکی به بلاد روم سفر کرد و پس از آن به عراق رفت و با همکاری امین الدولة بن تلمیذ مدتی به امور پزشکی مشغول شد. ابونصر نزد ابن تلمیذ کتب پزشکی بسیاری را خواند و بعد به دمشق بازگشت و به طور مستقل به پزشکی پرداخت. وی در دمشق به خدمت صلاح الدین ( م589 ) رسید و نزد او مقام والایی یافت تا جایی که در بعضی از جنگ ها صلاح الدین را همراهی می کرد. ابن مطران چون اسلام آورد، صلاح الدین ایوبی یکی از کنیزکان دربار خود را به نام جوزه که زنی فهمیده و باتدبیر بود، به تزویج وی درآورد. 1 در حالات ابونصر اسعد آمده است او اهل بیت علیهم السلام را دوست داشت و بدان علت برخی او را شیعه دانسته اند. ابن عنین شاعر که میانه خوبی با ابونصر نداشت، تشیع وی را در ضمن شعری هجو نموده است، ابونصر نیز به دلیل زشتی کلام ابن عنین با او دشمنی می نمود. 2 مهذب الدین بن نقاش ازجمله استادان ابن مطران در پزشکی بود3 و از بزرگ ترین شاگردان وی می توان به مهذب الدین بن عبدالرحیم بن علی اشاره کرد. خزانه ابونصر مملوّ از کتاب بود که پس از مرگش حدود ده هزار مجلد از آن خارج نمودند. 4 وی در مداوای افراد فقیر نه تنها از آنها پول نمی گرفت، بلکه برای خرید دارو و اجرت حمام به آنها مبلغی پرداخت می نمود. وی سرانجام در سال 587ه در دمشق وفات یافت و در منطقه قاسیون دفن گردید. 5 عبدالرزاق بن احمد عامری در سال 585ه و بعد از اسلام آوردن ابونصر، او را در ضمن اشعاری مدح نموده است. ابونصر اسعد در طول حیات خویش کتبی چند نیز تألیف نمود که عبارت اند از: بستان الاطباء و روضة الالباء، المقالة الناصریه فی حفظ الامور الصحیه، المقالة النجمیة فی التدابیر الصحیه، لغز فی الحکمه، کتاب علی مذهب دعوة الاطباء، آداب طب الملوک، الادویة المفرده این کتاب ناتمام ماند، اختصار کتاب الانوار که ابن مطران در سال 581ه این کتاب را تلخیص نموده است. 6