و ستم خلفاء و سلاطين بنام نماينده پيامبر و
اللّه فزونى داشت عرضه مىكند.
در ذيل واژه- عقل- مىنويسد: و لهذا
قال امير المؤمنين رضى اللّه عنه:
العقل عقلان
مطبوع و مسموع
و لا ينفع مسموع
اذا لم يك مطبوع
و لا ينفع ضوء الشّمس
وضوء العين ممنوع.
در ذيل واژه- بقر- مىنويسد: باقر مثل بردارنده و بقير همچون حكيم
است،
«و سمى محمّد بن على رضى اللّه عنه باقرا لتوسعه فى دقايق العلوم و
بقره بواطنها.
: محمّد بن على (رض) چون در دقايق علوم توانائى داشته و باطن علوم را
مىشكافته باقر ناميده شده.
پيداست كه هدف مؤلّف سوق دادن انديشهها و محقّقين بسوى آثار و سخنان
و كلماتى است كه از امام باقر (ع) باقيمانده است در عين حال از آوردن روايات و
احاديثى كه از ساير شخصيّتها و مفسّرين و خلفاء[1]
نقل شده، ابائى نداشته و هر جائى روايتى به فهم بيشتر آن آيه يا واژه كمك يارى
جسته است.
عبارات كتاب مفردات الفاظ القرآن
عبارات مفردات در كمال فصاحت است و مىشود گفت زائدى از نظر لفظ و
واژه در نگارش جملات آن نمىبينيم، بلكه مؤلّف كتاب باندازهاى فصاحت بكار برده
است كه يك صفحه كتاب را بايستى چه در زبان عربى و چه در زبان فارسى با چهار صفحه
توضيح داد.
[1] تنها از خليفه اوّل و دوّم چندين بار رواياتى بازگو كرده و
نه از خلفاى اموى و عبّاسى كه آنها نه صحابى بودهاند و نه از تابعين و نه اهليت
تفسيرى داشتهاند بغير از خليفه عادل و حقّ جوى عمر بن عبد العزيز، كه توانست با
استدلال عالى و علمى خود سران خوارج و گروه زيادى از آنها را باز گرداند و به صراط
مستقيم هدايت كند.
( الكامل فى التّاريخ- مروج الذّهب 3/ 190 تحت عنوان عمر و
الخوارج- تاريخ طبرى).