تحصيل و به دست آوردن معانى مفردات الفاظ در
حقيقت نخستين يارى كننده براى كسى است كه مىخواهد معانى قرآن را بفهمد و آنرا درك
كند مانند بدست آوردن وسائل بنائى يا (آجر) است كه براى معمار و سازنده ساختمان
نيازهاى اوّليه او است و در اين مرحله به آنها نياز دارد.
اين علم يعنى واژه شناسى و آگاهى مفردات قرآن نه تنها براى دانش
قرآنى سودمند است بلكه هر علمى از علوم شرعى نيز مفيد است و به آن نياز هست، لغات
و الفاظ قرآن عصاره و لبّ و برگزيده كلام عرب و واسطه و بخشنده مفاهيم آنست.
اعتماد فقها و حكما در احكامشان و حكمتهاشان بر آنهاست، شعراء و
نويسندگان حاذق زبر دست و خطيبان و بليغان در نظم و نثرشان از آن الفاظ يارى
مىجويند.
اين مزايا به غير از مزاياى الفاظ فرعى و مشتقّاتى است كه از كلمات
اصلى جدا مىشود و همانند پوستها و هستههائى است كه خود نسبت به ميوههاى معنوى
داراى فوائد و بهرههاى سرشارى است. مانند برگ و ساقه كاه نسبت به مغزهاى گندم و
غلّات.
براى تأليف كتاب سودمندى در باره مفردات الفاظ قرآن نخست از خداى طلب
خير نمودم و به اين كار آغاز كردم، ترتيب كار اين كتاب اين است كه نخست از كلمات و
مفرداتى كه بترتيب حروف تهجّى و الفباء است يعنى الفاظى كه حرف اوّلش (الف) و سپس
حرف (ب) و به همين ترتيب به ترتيب الفباى معجم شروع مىشود با در نظر گرفتن حروف
اصلى بدون حروف زائده بر آنها.
ضمن معانى هر واژه به مناسبتهائى اگر بين الفاظ و استعارههاى آنها و
يا مشتقّاتشان بر حسب مجال، گسترش و شرحى بيشتر لازم بوده، در اين كتاب اشارهاى
نمودهام و براى راهنمائى بيشتر به قوانينى كه بر تحقيق آن مناسبتها دلالت داشته
است به رسالههائى كه ويژه آن بخش نوشتهام ارجاع داده شد، پس در اعتماد بر اين
روش كه انجام شده و براى اينكه از موانع پيشرفت و سرعت در