به معنى پرداختن بكار نارواست به كار بردن واژه إتيان مانند به كار بردن واژه (مجئ) به معنى دست زدن بكار و تدبير است چنانكه در آيه زير مى‌فرمايد:

(لَقَدْ جِئْتِ شَيْئاً فَرِيًّا- 27/ مريم) (به كار عجيبى دست زده‌اى و به كار ناروائى پرداخته‌اى). گفته‌اند- أتوته و أتيته و أتوّة مصدر به جاى فاعل به كار مى‌رود، چنانكه براى داروئى يا شيرى كه با حركت شديد در ظرفى، كره يا كف بر رويش بيايد- أتوّة- بكار مى‌برند كه در حقيقت لازمه حركت شير در ظرف، همان آمدن كرده بر روى آن است و مصدر به جاى فاعل بكار رفته.

به زمينى هم كه محصول فراوان دارد مى‌گويند: هذه أرض كثيرة الإِتَاء و واژه- إتاء- كه به معنى آمدن است، در اينجا بجاى- ريع- كه زيادى و فراوانى است استعمال شده يعنى از آن زمين محصول زيادى بدست مى‌آيد و پر بار است.

و (مَأْتِيًّا- 61/ مريم) اسم مفعول از- أتيته- است. عدّه‌اى گفته‌اند معنايش- آتِياً- است كه اسم فاعل است، البته اين معنى درست نيست بلكه گفته شده است كه- أتيت الأمر و أتانى الامر و أتيته بكذا و آتيته كذا- مثل آياتى است كه خداى فرموده (وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً- 25/ بقره) و (فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لا قِبَلَ لَهُمْ بِها- 37/ نمل) و (وَ آتَيْناهُمْ‌ مُلْكاً عَظِيماً- 54/ نساء) هر كجا در قرآن در وصف كتاب، آتَيْنا^- به كار رفته فصيحتر و بليغ‌تر است زيرا أُوتُوا^- در جائى بكار مى‌رود كه پذيرش و قبول طرف مقابل را نمى‌رساند.

امّا- آتَيْنا^- شايستگى و حالت پذيرش طرف مقابل را در بر دارد.

آيه (آتُونِي‌ زُبَرَ الْحَدِيدِ- 96/ كهف)[1] در قرائت حمزه- جيئونى بزبر الحديد! تعبير و خوانده شده يعنى قطعات آهن را برايم بياوريد كه حرف (ب) در آيه فوق حذف شده است، و به معنى آوردن قطعات آهن و كمك بدنى رساندن براى سدّ ذو القرنين. است نه به معنى دادن و پرداخت كردن كمك مالى.- ائتونى- از إتئان است نه از- إيتاء و إعطاء إيتاء و إعطاء يعنى بخشيدن، بيك معنى است، صدقه دادن در قرآن با لفظ ايتاء مخصوص شده است در آيات (أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ- 277/ بقره) و (إِقامَ الصَّلاةِ و

[1] آيه مباركه‌ آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ- 96/ كهف) را با آيات قبل از آن بايستى در نظر گرفت تا معنيش روشن شود، ذو القرنين براى بستن سدّ نخست به مردمى كه در آن ناحيه زندگى مى‌كردند و پيشنهاد كردند ما كمك مالى مى‌كنيم تا سدّ را ببندى او مى‌گويد نيازى بكمك مالى شما نيست كه خداوند مرا از مال بى‌نياز كرده است، شما با نيروهاى بدنيتان بيائيد و كمك و همراهى كنيد، سپس آيه فوق ذكر مى‌شود كه به معنى آوردن تكّه‌هاى آهن است و به صورت ظاهر با آيه قبل كه مى‌گويد فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ) يعنى با نيروهاتان مرا يارى كنيد منافات دارد، امّا به گفته راغب و حمزه معنيش رساندن و آوردن است نه دادن و خرج كردن يا تحمّل هزينه مالى چون با نيروى بدنى و وسايل كمك كردن غير از پرداختن و دادن و خرج كردن است.