در باره ديگرى).

أجج‌

: أَجَ‌ (آتش شدّت گرفت و افروخته شد) خداى فرمايد (هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ‌ أُجاجٌ‌- 53/ فرقان) ملح أجاج يعنى بسيار شور و گرم.

(گفته‌اند- أَجَّ، يَؤُجُ‌، أَجِيجاً- شدّت گرفتن است) چنانكه گفته‌اند أجيج النّار[1] شدّت و لهيب آتش و- أَجَّجْتُهَا و قد أَجَّتْ‌- آتش را بر افروختيم سپس افروخته شد.

ائْتَجَ‌ النَّهارُ- روز بشدّت گرم شد، يَأْجُوجُ‌ وَ مَأْجُوجُ‌ هم از همين ريشه است كه به زبانه‌هاى آتش افروخته تشبيه شده‌اند، و- المياه المتموّجة- براى آبهاى خروشان و موّاج بكار مى‌رود و- أَجَّ الظَّليم- موقعى است كه شترمرغ به سرعت مى‌دود كه دويدنش به بالا رفتن و زبانه كشيدن دود و شعله آتش تشبيه شده است.

أجر

: الأَجْرُ و الأُجْرَة، مزد و پاداشى است كه به كار تعلّق مى‌گيرد چه كار دنيوى و چه كار اخروى، چنانكه خداى تعالى فرمايد (إِنْ‌ أَجرِيَ‌ إِلَّا عَلَى اللَّهِ‌- 29/ هود) و (آتَيْناهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيا وَ إِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ‌ 27/ عنكبوت) و (لَأَجْرُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا- 57/ يوسف) كه در آيات فوق واژه (اجر) هم در پاداش دنيا و هم در پاداش آخرت بكار رفته است.

و (الأُجْرَة)) فقط براى پاداش و مزد دنيوى است. جمع أَجْر، أُجُور است در آيه (فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَ‌- 24/ نساء) كنايه از مهريّه و كابين زنان است، أجر و أجرت در باره عقد پيمانهائى كه جارى مى‌شود بكار مى‌رود و همواره براى سود و نفع است نه زيان و ضرر مثل آيه (لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ‌- 262/ بقره) و در آيه (فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ‌- 40/ شورى) كه اشاره به پاداش معنوى است ولى واژه (جزاء) براى بودن يا نبودن عقد

[1] ابو منصور ثعالبى در كتاب فقه اللّغه باب 30 مى‌نويسد اگر از چيزى آتش برخاست مى‌گويند:

( وَرَى، يَرى) اگر چيزى بر آتش ريخته شود كه آنرا حفظ كند مى‌گويند( أذكى، يذكى) و اگر اشتعال آتش فزونى گرفت مى‌گويند أجَّجتها يعنى آتش را افروختم و اگر شدّتش بيشتر شد آنرا( جاجعه) گويند.

در مفاتيح الجنان محدّث قمّى ;، در دعاء شريف صباح حضرت امير المؤمنين 7 چنين آمده است: و أنهرت المياه من الصّمّ الصّياخيد عذبا و أجاجا) و از درون سنگ خارا چشمه‌هاى آب ناگوار و گوارا جارى نمودى.