responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 166

مضارع بعدش بيايد هم نصب و هم رفعش جايز است، مانند اين عبارت- أنا إذن أخرج- يا- اخرج- كه نصب و رفع هر دو درست است زيرا- إذن- اوّل جمله نيست، و اگر (إذن) بعد از فعل بيايد يا فعلى با او همراه نباشد عمل نمى‌كند مانند- أنا أخرج إذن- و در اين آيه هم (إِنَّكُمْ‌ إِذاً مِثْلُهُمْ‌- 140/ نساء) و اذا در اين آيه عمل نكرده است و (مِثْلُهُمْ) مرفوع است.

أذي‌

: أَذَى‌ اذيّت و آزارى است كه به هر ذى روحى را نظر جسمى يا روحى با عواقبش مى‌رسد چه دنيائى و چه اخروى، خداى فرمايد (لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى‌- 264/ بقره) و همينطور آيه (فَآذُوهُما- 16/ نساء) كه اشاره باذيّت و زدن است مثل آيه (وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ‌- 61/ توبه) و آيه (لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ‌ آذَوْا مُوسى‌ وَ أُوذُوا حَتَّى أَتاهُمْ نَصْرُنا- 69/ احزاب) و (لِمَ‌ تُؤْذُونَنِي‌- 5/ صف) و (يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذىً‌- 222/ بقره). (وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ‌- 61/ توبه).

كه عوارض محيض را از نظر شرعى و باعتبار شرع (أذى) يعنى رنج و زحمت ناميده است و همينطور باعتبار پزشكى، چنانكه پزشكان اين رشته ذكر كرده‌اند محيض نوعى درد و رنج است.

و گفته شده- آذَيْتُهُ‌، أو أَذَيْتُهُ‌، إِيذَاءً، و أَذِيَّةً و أَذًى‌، اسم فاعلش‌ الآذِي‌ است- يعنى موجى سخت و اذيّت كننده براى دريانوردان در موقع كشتى‌رانى.

إذا

: إِذَا كه براى زمان آينده بكار مى‌رود متضمّن معنى شرط نيز هست، و مانند حروف جازمه عمل مى‌كند و بيشتر در شعر، امّا إذ تعبير بزمان گذشته شود و حتما با (ما) بكار مى‌رود و بدون حرف (ما) براى زمان گذشته جايز نيست مانند:

إذ ما أتيت على الرّسول فقل له‌

و بيشتر در حالت شعرى است.

أرب‌

: أَرَب‌ نياز شديدى كه با درك آنها اقتضاى چاره جوئى براى دفعش بوجود مى‌آيد، پس هر أربى نيازى است امّا هر نياز و حاجتى (أرب) نيست. بعدا اين واژه گاهى در معنى نياز تنها و گاهى نياز و دفع نياز بكار رفته، چنانكه مى‌گويند- ذو أرب و أريب‌- يعنى كسيكه چاره جوئى مى‌كند. أَرِبَ‌ إلى كذا أَرَباً و أُرْبَةً و إِرْبَةً و

نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 166
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست