مى‌خورند) غالبا در سخنى كه ابتداء آغاز مى‌شود، مى‌گويند- أمّا بعد فإنّه كذا[1]- يعنى با- أمّا بعد- آغاز مى‌شود.

امد: خداى فرمايد: (تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً- 30/ آل عمران). يعنى دوست دارد كه ميان او و آنها زمان دورى فاصله مى‌بود.

أمد

: أَمَد و- أبد از نظر معنى بهم نزديكند، ولى- أبد- مدّت زمانى است كه حدّ معيّنى نداشته باشد و مقيّد نمى‌شود و در چنين معنى، أبد كذا- بكار نمى‌رود، و غلط است، امّا- أمد- مدّت زمان است كه اگر مقيّد نشود حدّ مجهولى دارد و زمانش نامعيّن است امّا غالبا منحصر مى‌شود مانند- أمد كذا- چنانكه مى‌گويند:

زمان كذا.

[1] چون واژه( ام) و مشتقات آن در معانى مختلف بتفصيل ذكر شده خلاصه آنرا بطوريكه مؤلّف ; در متن ياد آورى نموده است مى‌نويسيم:

امّ: مادر- اصل هر چيز- ترتيب دهنده- اصلاح كننده- جايگاه امّ الكتاب: لوح محفوظ.

ام القرى: مكّه.

امّ النجوم: كهكشان.

امّ الاضياف: و امّ المساكين: ميزبان و مهماندار مساكينن.

امّ الجيش: رئيس سپاه.

امّة: گروهى كه بوسيله دينى واحد، در زمان و مكان واحد جمعند.

امّ الكتاب: سوره فاتحه.

امّة: جامعه.

امّة: گروهى با ايمان و علم و عمل صالح كه الگو مى‌شوند.

امّه: زمان- فراموشى- يك نفر در حكم جمع از نظر شخصيّت اجتماعى.

امّى: ناخوانده و نانوشته- حافظين علوم كه خواندن، و نوشتن نمى‌دانند- با فضيلت.

إمام: كسى كه از سخن و فعل او پيروى مى‌كنند، كتاب قابل پيروى، لوح محفوظ.

امّ: قصد و هدف مستقيم- توجّه به مقصود- درد و جراحت سر.

أم: يا- بل- بلكه.

دو تركيب ديگر از اين واژه در قرآن هست كه راغب، آنها را ذكر نكرده كه ياد آورى مى‌شود:

أمام: پيش روى، در آيه( بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَهُ‌- 5/ قيامه) يعنى اين مردم مى‌خواهند كه همه گناه فرا پيش دارند و توبه را تأخير مى‌نهند.

إمّا: يا، در آيه( إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً- 2/ انسان).