حيوانى از قبيل ملخ، قورباغه و كنه است كه بر مردمان گذشته زيانهايى داشته و اين آفات كه رسيدن آنها به بعض مردمان بصورت اخافه و بيم بوده، از ناچيزترين درجات عذاب براى آنها بوده زيرا انگيزه و قصد انسان در كار خير از سه چيز است:

1- يا بخاطر رغبت و ميل و ترس است كه اين عامل ترس خود براى انجام كار خير پائين‌ترين درجه است. و ايمان مبتنى بر ترس را اسلام ردّ مى‌كند.

2- يا انسان از جهت پسنديدن و ستايش نيكى آنها آنرا انجام مى‌دهد.

3- يا اينكه از جهت فضيلت و شرافت كار نيك آنرا دنبال مى‌كند و به سويش مى‌رود زيرا آن عمل در نفسش ارزشمند است اين مرحله و اين انگيزه شريفترين عوامل كارهاى شايسته و نيكو است. و چون امة به مصداق آيه (كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ‌- 110/ آل عمران) نيكوترين امّت‌ها هستند كمترين مراتب عذاب را هم از آنها برداشته هر چند كه نادانها و جهّال به پيامبر مى‌گفتند (فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيمٍ‌ 32/ انفال) (مى‌گفتند از آسمان بر ما سنگ بباران يا به عذابى دردناك دچارمان ساز).

و گفته شده آيات فوق اشاره به دلايل و براهين دارد، گويى كه به آنها آگاهى مى‌دهد كه در اثبات نبوّت براى آنها به دلالت بسنده مى‌كند و از عذابى كه شتابزده در طلبش هستند مصونند، چنانكه فرمود (يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ‌- 47/ حجّ) از نظر ساختمان لفظى و ريشه واژه- آيه- سه قول هست.

اوّل- آيه بر وزن- فَعَلَة، حقّ اينستكه اينگونه كلمات لام الفعلشان معتل باشد نه عين الفعلشان، مثل كلمات حياة، نواة امّا در لفظ آيه لامش حرف صحيح است نه معتل بخاطر اينكه قبل از آن حرف (ى) است مثل (راية).

نظر دوّم- اينستكه آيه بر وزن فَعَلَة است جز اينكه بخاطر تضعيف مقلوب شده است مثل طائىّ در واژه طىّ‌ء.

نظر سوّم- اينكه گفته‌اند آيه اسم فاعل مؤنّث است و اصلش- آيية- است كه مخفف شده اگر آيه وزن فاعلة بود بايستى تصغيرش- أويّة- باشد.