السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌- 117/ بقره) اسم مفعول آنهم مبدع است مثل حفره و چاه جديد يا- ركية بديع- البِدْع‌- براى اسم فاعل و مفعول هر دو بكار مى‌رود، در آيه (قُلْ ما كُنْتُ‌ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ‌- 9/ احقاف) كه گفته‌اند، معنايش، مبدع- و اسم مفعول است يعنى اوّلين رسولى نيستم كه خداوند فرستاده است و سابقه چنين امر بديعى نيز نداشته‌ام، عده‌اى گفته‌اند واژه- بدعا- در اين آيه اسم فاعل است يعنى من در آنچه مى‌گويم نخستين رسول نيستم.

معنى- بدعت‌- در مذهب، وارد كردن سخنى است كه گوينده‌اش و عمل كننده‌اش بر روش و سيره صاحب شريعت، و كتاب و سنّت و همچنين بر اصول محكم و استوار و نمونه‌هاى با خير و صلاح دين نباشد.

روايت شده است كه:

«كلّ محدثة بدعة و كلّ بدعة ضلالة و كلّ ضلالة فى النّار[1].

الإبداع‌ بالرّجل- يعنى پياده رفتن در وقتى كه در مركب سوارى آثار خستگى و ضعف ظاهر شده است.

[1] يعنى هر سخن و عمل خود ساخته‌اى بدعت است و هر بدعتى گمراهى و هر گمراهى در آتش است، با توجّه به نمونه‌اى از بدعت كه در قرآن در باره( رهبانيّت) يعنى ترك همسرى و زندگى نمودن عدّه از نصارى در سوره حديد بيان شده است معلوم مى‌شود كه هر چيزى كه در كتاب و سنّت و عمل پيامبر6 و پيروان راستينش، اصل و سابقه‌اى نداشته باشد، بدعت است شارحين اين حديث شريف گفته‌اند، بدعت يا سخن جديد دو گونه است:

1- بدعت هدايت كننده.

2- بدعت گمراه كننده.

آنچه را كه بر خلاف امر خداى و پيامبرش باشد مورد مذمّت و إنكار است و آنچه كه تحت قاعده عمومى است و خداوند بسوى آنها انسانها را فرا خوانده است، خدا و پيامبر6 آنها را تشويق نموده‌اند در تحت شرايط بدعت هدايت كننده است، و قابل مدح و ستايش، امّا مطالبى كه مانند انواع جود و سخاوت و كارهاى نيك و پسنديده است كه مخالفتى هم با اصول شريعت ندارد پيامبر6 آنها را نيكو شمرده و حتّى پاداش هم در برابر آنها ذكر كرده است و فرموده:« من سن سنة حسنة كان له اجرها و اجر من عمل بها» امّا در باره بدعتهاى بى‌سابقه در دين نو خود ساخته كه مغاير با روح دين است فرموده:

« و من سنّ سنّة سيّئة كان عليه وزرها و وزر من عمل بها» يعنى هر كس خلاف امر خداى و رسولش سنّتى زشت و ناپسند ايجاد كند و بنا نهد گناه آن عمل و كسانى كه بآن عمل كنند بر عهده اوست.