و بر اين اساس حديثى از پيامبر 6 روايت شده كه از او در باره برّ-
مىپرسند در جواب اين آيه را تلاوت مىفرمايند، زيرا اين آيه متضمّن، و در
برگيرنده اعتقاد، فرايض، اعمال و نوافل[1]
است (ايمان، عمل صالح و واجبات عبادى و مستحبّات).
و- بِرُّ الوالدين- نيكى كردن به بهترين وجه به
پدر و مادر است كه ضدّ آن- عقوق- است، خداى تعالى فرمايد: (لا
يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ
يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ- 8/ ممتحنه).
(خداوند شما را از نيكى كردن به كسانى كه با شما نجنگيدند و از شهر و
ديارتان بيرونتان نكردهاند، نهى نمىكند و باز نمىدارد).
برّ- در راستگوئى هم بكار رفته است زيرا در راستگوئى خير زياد هست.
برّ- در سوگند خوردن نيز بكار مىرود يعنى در سوگندش و سخنش راست،
مىگويد.
شاعر گويد:
أكون مكان البرّ منه
(من بجاى سوگند درست و صحيح او، ضامنم).
گفتهاند منظور از- برّ- در شعر فوق دل است ولى چنين نيست بلكه در
همان معنى است كه قبلا گفتيم، يعنى چون سوگندش درست است، پس براستى مرا دوست دارد
و اين را چون سوگند مىداند.
[1] چون راغب( ره) در تقسيمبندى و معانى متعالى اجتماعى آيه فوق
با اشاره بحديث نبوى حقّ مطلب را اداء نموده، حيف است كه همه آيه يادآورى نشود.( لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا
وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ
بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ الْكِتابِ وَ النَّبِيِّينَ
وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى، وَ الْمَساكِينَ
وَ ابْنَ السَّبِيلِ وَ السَّائِلِينَ وَ فِي الرِّقابِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ
آتَى الزَّكاةَ وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا وَ الصَّابِرِينَ فِي
الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حِينَ الْبَأْسِ أُولئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ
أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ- 177/
بقره). كه شامل موارد پنج گانه ايمان به( خداوند، نبوّت، معاد، كتاب و فرشتگان) و
در مورد اقتصادى و مالى و اجتماعى، يك مورد عبادتى( نماز) و دو مورد اخلاقى( وفاى
بعهد و پايدارى و رشادتها و سختيها) است.