بارز- در معنى روشن بودن بخاطر فضل و بزرگى يا پيشى گرفتن در كار نيك و پسنديده يعنى (مشخّص بودن است) كه آن كار يا صفات و انديشه‌هاى درونى و پوشيده شخصيّت او را آشكار و بارز مى‌كند، در اين معنى سخن خداى تعالى است كه مى‌فرمايد: (وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ- 48/ ابراهيم) و (بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً- 21/ ابراهيم) و (يَوْمَ هُمْ‌ بارِزُونَ‌- 16/ غافر) يعنى همه چيز در پيشگاه خدا ظاهر و روشن است و آيه (بُرِّزَتِ‌ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ‌- 91/ شعراء) هشدار و تنبيهى است بر اينكه در قيامت دوزخ مقابل و پيش روى گمراهان و كفّار قرار مى‌گيرد.

- تَبَرَّزَ فلان- كنايه از تغوّط يعنى قضاى حاجت كردن در فضاى گود و چاله است.

إمرأة بَرْزَة- زن عفيف و پاكدامن كه ارزش و برتريش از عفّت است‌[1] نه اينكه واژه- برزه- اقتضاى چنين معنى داشته باشد.

برزخ‌

: البرزخ‌: حدّ و مرز و مانع ميان دو چيز، مى‌گويند، اصلش برزه- است كه معرب شده‌[2] در آيه (بَيْنَهُما بَرْزَخٌ لا يَبْغِيانِ‌- 20/ الرّحمن) برزخ در قيامت حائلى ميان انسان و رسيدن بمقامات عالى اخروى است و اين اشاره‌اى است به رويداد مذكور در آيه (فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ- 11/ بلد) و (وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌- 100/ مؤمنون) اين رويدادها، و عقبه‌ها، موانعى است از حالات مختلفى كه بآنها نمى‌رسند مگر انسانهاى شايسته و صالح، و گفته‌اند برزخ- ميان مرگ يا قيامت است.

برص‌

[1] واژه- برز- و- برزه- در زبان كردى هم بمعناى بلندى كوه، و جايگاهى مرتفع است، ادّيشير مى‌نويسد- البرز- يعنى مرد و زنى كه بخاطر عقل و انديشه و عفّت و پاكدامنى مورد اعتمادند- برز- واژه‌اى است فارسى و معنايش بزرگى و حسن و برترى است.( الالفاظ الفارسيّه المعربه- ص 19) واژه- برزه- در معنى جمال و زيبائى و در رديف لغات فارسى كه معرب شده آمده است.( غرائب اللّغة العربيّة ص- 218).

[2] واژه- برزخ- كه راغب ; مى‌گويد« آنرا معرّب مى‌دانند»- معنى آن در كتاب الالفاظ الفارسيّه المعربة ص 19 چنين آمده است، برزخ معرب است؟- كه معنيش زارى و گريه است يا جايگاه تأثّر و زارى است كه در عربى حدّ ميان دو چيز و ميان دنيا و آخرت از زمان مرگ تا برانگيخته شدن بعث و قيامت است.