[1] البَرَص‌، لكّه‌هاى سپيد روى پوست بدن (پيسى) كه معروف است، ماه را هم بخاطر لكّه‌هائى كه بر سطح آن ديده مى‌شود، أَبْرَص‌ گويند.

سامّ أبرص- نوعى سوسمار خالخالى (مخطّط) و خاكسترى رنگ زهردار است.

بَرِيص‌- چيزى است كه مى‌درخشد و برق مى‌زند كه آنرا- بصيص- هم مى‌گويند.

بصّ يبصّ: برق زد و درخشيد.

برق‌

: البَرْق‌، درخشش توليد شده از برخورد ابرهاست، خداى فرمايد (فِيهِ ظُلُماتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ‌- 19/ بقره)- برق، أبرق، برّق- در باره هر چيزى كه بدرخشد و بتابد گفته مى‌شود مانند: سيف‌ بارق‌- شمشيرى‌ برّاق‌ و درخشنده.

بَرِقَ‌ و بَرَقَ‌- يكى است و در باره چشم به گاه بيم و اضطراب كه مردمك ديده حركت مى‌كند و مى‌نگرد بكار مى‌رود، خداى فرمايد: (فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ- 7/ قيامه) كه برق هم خوانده شده.

از واژه- برق- گاهى معنى اختلاف رنگ متصوّر مى‌شود چنانكه مى‌گويند البَرْقَة الأرض- زمينى كه سنگهاى رنگارنگ دارد.

الأَبْرَق‌- كوهى كه سياه و سپيد بنظر مى‌آيد. و چشم را هم بهمين علّت يعنى سپيدى و سياهيش- برقاء- گويند.

ناقة بَرُوق‌- شترى كه دمش را بخاطر آبستن بودن بلند مى‌كند و نشان مى‌دهد و آبستن نباشد.

البَرْوَقَة- درختى كه در هواى أبرى، سبزتر مى‌نمايد و در مثل مى‌گويند.

أشكر من بروقة- شادابتر از درخت سبز[2]، برق طعامه بزيته- وقتى است كه در طعام كمى روغن مى‌ريزند و مشخص مى‌شود.

البَارِقَة و الأُبَيْرِق‌ براى درخشش شمشير بكار مى‌رود.

[1] مؤلّف كتاب، در ذيل واژه برص، شاهدى از قرآن مجيد براى واژه نياورده است، ولى دو بار در قرآن آمده است( وَ أُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْيِ الْمَوْتى‌ بِإِذْنِ اللَّهِ‌- 49/ آل عمران) و( تُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنِي‌- 110/ مائده) مربوط باعجاز حضرت عيسى( ع) است كه كور مادر زاد و بيماران مبتلا به پيسى را شفاء داد تا حجّتى و دليلى بر نبوّتش باشد.

[2] آن ضرب المثل بدرختى گفته مى‌شود كه بدون باران سبز است و با بودن ابر در فضا رشد مى‌كند و سبز مى‌شود- مجمع الامثال ميدانى 1/ 388.