2- دلالتى كه اقتضايش همواره كذب و دروغ است.

3- دلالتى كه به صدق و راستى نزديكتر است.

4- دلالتى كه به كذب و دروغ نزديكتر است.

5- دلالتى كه صدق و كذب هر دو در آن مساوى است.

خداى فرمايد: (قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ‌- 111/ بقره) و (قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ هذا ذِكْرُ مَنْ مَعِيَ‌- 24/ انبياء) و (قَدْ جاءَكُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّكُمْ‌- 174/ نساء).

برأ

: اصل‌ بُرْء و بَرَاء و تَبَرِّي‌- ناراحت شدن از چيزى است كه مجاورت، و هميارى با آن ناپسند و مكروه و گلوگير است، و لذا مى‌گويند:

بَرَأْتُ‌ من المرض- بَرَأْتُ‌ من فلان- تَبَرَّأْتُ‌ و أَبْرَأْتُهُ‌ من كذا و بَرَأْتُهُ‌ و- رجل‌ بَرِي‌ء و- قوم‌ بُرَآء و بَرِيئُون‌.

كه در آيات زير افعال مختلف آن در معنى بيزارى و إنزجار و تنفّر بكار رفته است، خداى عزّ و جلّ فرمايد: (بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ‌- 1/ توبه) و (أَنَّ اللَّهَ بَرِي‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ‌- 3/ توبه) و (أَنْتُمْ بَرِيئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ‌- 41/ يونس)، (إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌- 4/ ممتحنه) و (وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ إِنَّنِي‌ بَراءٌ مِمَّا تَعْبُدُونَ‌- 26/ زخرف) و (فَبَرَّأَهُ‌ اللَّهُ مِمَّا قالُوا- 69/ احزاب) و (إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا- 166/ بقره) كه تماما در معنى بيزارى است و البارى‌- در معنى ايجاد كننده، در وصف پروردگار بكار مى‌رود و خاصّ اوست مانند آيات (الْبارِئُ‌ الْمُصَوِّرُ- 24/ حشر) و (فَتُوبُوا إِلى‌ بارِئِكُمْ‌- 54/ بقره).

بريّه‌[1] يعنى آفريده و مخلوق، گفته‌اند اصل واژه- بريّه- همزه است كه حذف‌

[1] استدلالى كه راغب ; از قرآن در باره ريشه( بريّه) يعنى مخلوق مى‌كند و آنرا از( البرى) يعنى خاك مى‌داند، ابن منظور هم مى‌نويسد: البرى: التّراب، برى- همان خاك است چنانكه در دعا براى انسان مى‌گويند- بفيه البرى- مثل بفيه التّراب- در حديثى از علىّ بن حسين( ع) آمده است كه« اللّهمّ صلّ على محمّد عدد الثرى و الورى و البرى».

البرى: التّراب، البرى و الورى واحد، مى‌گويند، هو خير الورى و البرى يعنى خير البريّه، البّريه:

المخلوق و كسيكه، بريه، را از برئيه- يعنى با همزه مى‌داند آنرا از- بر اللّه الخلق يبرؤهم- يعنى آنها را آفريده امّا- ابن اثير مى‌گويند با همزه استعمال نمى‌شود( لسان العرب ج 14- لابن منظور).