. بعث‌

: اصل‌ بَعْث‌- برانگيختن يا روانه كردن چيزى است، گفته مى‌شود: بَعَثْتُهُ‌ فَانْبَعَثَ‌- او را برانگيختم و به حركت در آمد.

معنى واژه- بعث- بر حسب هدف و موردى كه به آن تعلّق مى‌گيرد فرق مى‌كند، پس- بعثت البعير- شتر را راندم و برانگيختم.

بعث- در آيه (وَ الْمَوْتى‌ يَبْعَثُهُمُ‌ اللَّهُ‌- 36/ انعام) به معنى بيرون آوردن و برانگيختن و سير دادن انسان به سوى قيامت است.

و در آيات (يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً- 6/ مجادله) و (زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلى‌ وَ رَبِّي لَتُبْعَثُنَ‌- 7/ تغابن) و (ما خَلْقُكُمْ وَ لا بَعْثُكُمْ‌ إِلَّا كَنَفْسٍ واحِدَةٍ- 28/ لقمان)- بعث دو گونه است:

1- بعث بشرى يا از ناحيه انسان برانگيختن كسى و انسان ديگرى را يا چيز ديگرى را، مانند حركت و برانگيختن شتران و وادار كردن انسانى براى نياز و حاجتى.

2- بعث الهى كه اين بعث خود دو گونه است:

اوّل- بعث بمعنى ايجاد كردن مواد و پديده‌ها و أجناس و انواع آنها از نيستى به هستى كه ويژه باريتعالى است و هيچ احدى يا ديگرى قدرت چنين بعثى را ندارد.

دوّم- بعث به معنى زنده كردن مردگان كه خداوند بعضى از اولياء خود را مانند عيسى صلّى اللّه عليه و سلّم و امثال او را به اين كار مخصوص گردانيد.

و سخن خداى عزّ و جل كه (فَهذا يَوْمُ‌ الْبَعْثِ‌- 56/ روم) يعنى روز حشر و قيامت.

و (فَبَعَثَ‌ اللَّهُ غُراباً يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ‌- 31/ مائده) يعنى خاك زمين را گود مى‌كرد و مى‌افشاند.

و (وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا- 36/ نحل) معنى بعث در اين آيه مثل آيه (أَرْسَلْنا رُسُلَنا- 44/ مؤمنون) است يعنى رسالت دادن به پيامبران و نيز آيه (ثُمَّ بَعَثْناهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصى‌ لِما لَبِثُوا أَمَداً- 13/ كهف) يعنى برانگيختن، بدون فرستادن بجائى.

و آيات (وَ يَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً- 65/ انعام) و (فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ‌- 259/ بقره)