responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 301

گفته شده- بكّه- بطن و داخل مكّه است و نيز آنرا نام مسجد الحرام دانسته‌اند و همينطور خود كعبه و خانه و آنجايى كه طواف مى‌كنند.

نام بكّة، از- تَبَاكَ‌- يعنى إزدحام، مشتق شده است زيرا مردم در طواف ازدحام مى‌كنند و متراكم مى‌شوند، در ناميدن- مكّه- به- بكّه- گفته‌اند از اينجهت است كه در آنجا- تَبُكُ‌ أعناق الجبابرة- يعنى گردنهاى جبّاران و ستمگران را كه ملحدند مى‌كوبد و خورد مى‌كند.

بكر

: اصل واژه- بُكْرَة- است كه به معنى پگاه و اوّل روز است و از اين لفظ فعل- بَكَرَ، يَبْكُرُ، بُكُوراً- يعنى صبح خيزى و خارج شدن در صبحگاهان است كه از واژه- بكرة- مشتقّ شده است.

بَكُور- هم صيغه مبالغه- بكور است و افعال ديگر- بَكَّرَ فى حاجة و ابْتَكَرَ و بَاكَرَ مُبَاكَرَةً- است كه معنى تعجيل و شتاب از آن تصوّر مى‌شود زيرا بر ساير كارها و اوقات روزانه پيشى دارد و لذا به هر عجول و شتابنده در كارى بكر- گويند، شتاب كرد.

شاعر گويد:

بكرت تلومك بعدوهن فى النّدى‌

بسل عليك ملامتى و عتابى‌

(پس از سستى در محبّت و بخشش سرزنشت آغاز شد، به راستى كه ملامت و عتابم بر تو سخت و ناگوارا بود) نخستين فرزند و نيز پدر و مادر چنين فرزندى را بخاطر تعظيم و بزرگداشتش- بِكْر- ناميده‌اند مثل بيت اللّه- گفته‌اند- اشاره به ثوابى است كه براى بندگان صالحش فراهم نموده كه فنا و نيستى باو نمى‌رسد و اين معنى اشاره باين آيه قرآن است كه (وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ‌- 64/ عنكبوت).

شاعر گويد:

يا بكر بكرين و يا خلب الكبد

(اى نخستين نوزاد دو همزاد واى رباينده دل).

معنى- بِكْر- در سخن خداى تعالى كه (لا فارِضٌ وَ لا بِكْرٌ- 68/ بقره) گاوى است كه نوزادى نزاده است و دندانهايش هم نسوده است (پير نباشد و زياد هم جوان نباشد).

نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 301
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست