ديگر نيازى به افزودن چيز ديگرى بر آن نباشد.

و ناقص- يعنى چيزى كه بچيز ديگرى غير از خود نياز دارد تا تمام شود.

واژه تمام- در اعداد و هر چيز قابل لمس بكار مى‌رود، چنانكه مى‌گويند- عدد تَامّ‌- و- ليل تامّ- مثلا در آيات (وَ تَمَّتْ‌ كَلِمَةُ رَبِّكَ‌- 115/ انعام)- و (وَ اللَّهُ‌ مُتِمُ‌ نُورِهِ‌- 8/ صفّ) و (وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ- 142/ اعراف) و (فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ‌- 142/ اعراف) همه در معنى فوق است.

تور

: در واژه‌ توراة[1] حرف (ت) مقلوب از حرف (و) است، و اصلش از الورى- است، آنطوريكه علماء كوفى معتقدند در اصل- ووراة بر وزن تفعفله است و عدّه‌اى نيز آنرا بر وزن- تفعل- مى‌دانند مانند- تتفل فوعل مثل حوقل مى‌دانند، خداى تعالى گويد: (إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراةَ فِيها هُدىً وَ نُورٌ- 44/ مائده) و (ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ‌- 29/ فتح).

(نُخْرِجُكُمْ تارَةً- 55/ طه) يعنى بار ديگر و دفعه ديگر، گفته شده عبارت‌ تَارَ الجرح- يعنى زخم بهبود يافت كه فعل تار از واژه (تار) است.

تين‌

: در آيه (وَ التِّينِ‌ وَ الزَّيْتُونِ‌[2]- 1/ تين) گفته‌اند نام دو كوه و نام دو خوراكى‌

[1] صاحب كتاب( غرائب اللّغة العربيّة) مى‌نويسد: توراة به معنى شريعت و تعليم است كه از زبان عبرانى وارد زبان عربى شده و در قاموسهاى عربى از لغات عبرانى كمتر ذكرى بميان آمده است( ص 211) زمخشرى صاحب تفسير كشّاف مى‌گويد تورات و انجيل دو اسم عربى است. فخر رازى مى‌گويد:

توراة و انجيل يكبارگى بحضرت موسى و حضرت عيسى نازل شده است و حال اينكه قرآن در مدّت 23 سال بتدريج نازل شده است. فرّاء مى‌گويد معنى توراة ضياء و نور است همانگونه كه اعراب معتقدند و در قرآن هم آيه( وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً- 48/ انبياء) دليل بر سخن فراء است. شيخ طريحى نيز همين نظر را دارد. خليل ابن احمد مى‌گويد: اصل كلمه تورات از توريه است بر وزن فعله زبان عرب زياد است مثل- تجاه و تراث و تكلان و تخمه.( فخر رازى/ تفسير كبير ج 7/ ص 169). مجمع البيان ج 1/ ذيل آيه 3/ آل عمران: گفته شده كه توراة روز ششم ماه رمضان و انجيل دوازدهم و زبور هيجدهم و قرآن در ليلة القدر همان ماه نازل شده است. مجمع البحرين ج 1 ص 435.

[2] ياقوت در معجم البلدان ج 2 مى‌نويسد- التّين و الزّيتون- دو كوه در شام است و نيز گفته‌اند كوه زيتون در شام و كوه تين در بين النّهرين و نيز مسجد نوح را التّين و بيت المقدّس را الزّيتون گفته‌اند و همچنين مسجد دمشق را تين و شعب مكّه كه سيلان است تين ناميده‌اند كه- براق التّين- منسوب بهمين كوه است.