همانند اين آيات.

ثُمَامَة[1]- درختى است پر خار.

ثَمَّتِ‌ الشّاة- گوسفند گياه را چريد و نشخوار كرد، ثمّت بر وزن و معنى شجّرت- يعنى درختان را خورد، و سپس در باره هر زراعتى و كشتكارى بكار رفته است.

ثَمَمْتُ‌ الشّى‌ء- آن را جمع كردم و لذا در همين معنى گفته مى‌شود:

كنّا أهل ثمّة و رمّة- واژه‌ ثُمَّة يعنى خرمن گياه خشك و رمّه- هم يعنى مجموع و اصلاح كردن، (ما مردمى اجتماعى و اهل اصلاح بوديم).

ثَمَ‌- يعنى آنجا، اشاره بمكان دور است نسبت به مكان نزديك، و جاى نزديك را- هنالك گويند كه هر دو در اصل ظرف مكان هستند.

و سخن خداى تعالى كه: (وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً- 20/ انسان) ثم- يعنى آنجا را كه در وضع مفعول است.

ثمن‌

: خداى تعالى گويد: (وَ شَرَوْهُ‌ بِثَمَنٍ‌ بَخْسٍ دَراهِمَ‌- 20/ يوسف) (و يوسف را به چند درهم ناچيز فروختند).

ثَمَن‌- يعنى ارزش و قيمت، و اسمى است براى چيزى كه فروشنده در مقابل فروختن متاع يا جنسى يا چيز ارزشمندى دريافت مى‌كند و مى‌گيرد.

ثمنه- هر چيزى كه در برابر و عوض چيز ديگرى بدست مى‌آيد كه آنرا قيمتش گويند.

خداى فرمايد: (إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَيْمانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلًا- 77/ آل عمران) و (وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا- 95/ نحل) و (لا تَشْتَرُوا بِآياتِي ثَمَناً قَلِيلًا- 41/ بقره.

أَثْمَنْتُ‌ الرّجل بمتاعه و أَثْمَنْتُ‌ له- يعنى قيمت متاعش را زياد كردم.

شي‌ء ثَمِين‌- پرقيمت و پربها.

الثَّمَانِيَة و الثَّمَانُون‌- يعنى هشتاد و هشت (88) كه در اعداد معروف است.

الثُّمُن‌- يك هشتم (8/ 1).

[1] ثمامه را به فارسى- يز- مى‌گويند گياهى است پر خار كه براى حفاظ اطراف خيمه‌ها و آلونك‌ها مى‌ريزند كه ديگران و جانوران نتوانند بآن جا نفوذ كنند- برهان قاطع-