كتاب- ج‌

جبب‌

: جُبّ‌ چاه و حفره، خداى تعالى گويد: (وَ أَلْقُوهُ فِي غَيابَتِ الْجُبِ‌- 10/ يوسف).

(او را به ته ژرفناك و ناپيداى چاه بيندازيد) يعنى چاهى كه سنگچينى و جاى پا براى بالا آمدن ندارد، چنين نامگزارى براى چاه يعنى واژه جب- يا از اينجهت است كه چاهها در زمينهاى سخت كه آنجا را- جُبُوب‌- مى‌گويند، حفر مى‌شوند يا اينكه از فعل، جَبَ‌، يَجُبُ‌، جَبّاً و جِبَاباً- يعنى بريدن و قطع كردن و يا از ريشه كندن مانند:

جَبُ‌ النّخل- بريدن نخل، مشتقّ شده.

زمن‌ الجِبَاب‌- زمان قطع كردن و بريدن درختان.

بعير أجبّ- شتر دست و پا و يا كوهان بريده‌[1].

ناقة جَبَّاء- بر وزن أقطع و قطعاء- يعنى شتر دست بريده.

و مَجْبُوب‌- در اصل به معنى اخته شدن و آلت مردى بريده شده، از همان ريشه است.

جُبَّة- يعنى لباس روى از همين واژه است و نيز- جبه- به معنى جوشن و زره و تيردان است كه تشبيهى است از همان جبه بمعنى لباس.

جِبَاب‌- چربى يا كف شير شتر است كه روى شير جمع مى‌شود.

[1] عبارت بعير اجبّ، كه در متن آمده است و راغب آنرا به شتر كوهان بريده تعبير كرده است باين جهت است كه رحل و كوهان پوش يا پارچه عرقگيرى محكم بر پشت شتر مى‌بندند و از رشد كوهان تا وقتى كه شتر چندين ساله مى‌شود جلوگيرى مى‌شود و كوهان بزرگ نمى‌شود گويى كه كوهانش بريده شده.

اجب البعير: ليس له سنام( تهذيب اللّغه- لس).