responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 376

خداوند حال مردم را با بخشيدن نعمت‌هايش به صلاح مى‌آورد، و التيام مى‌بخشد و نيز گفته‌اند جبّار بودن خداوند از اينجهت است كه آنها را بر آنچه مى‌خواهد وامى‌دارد و مقهور مى‌سازد.

امّا بعضى از لغت شناسان معنى اخير را از نظر لفظى ردّ كرده‌اند، و گفته‌اند از أفعلت، فعّال ساخته نمى‌شود- پس جبّار از فعل اجبرت ساخته نمى‌شود از مصدر اجبار صيغه جبّار- نمى‌شود تا معنى قهر و اجبار و زور داشته باشد و پاسخ داده شده كه جبّار از معنى لفظ- جبر- در روايتى كه از پيامبر 6 روايت شده كه:

«لا جبر و لا تفويض»[1].

گرفته شده نه از لفظ و مصدر- اجبار.

گروهى از معتزله هم از جهت معنى آن را انكار و ردّ كرده‌اند و گفته‌اند خداوند تعالى متعالى است از اينكه معنى- اجبار- يعنى قهر و زور از آن آيه فهميده شود، اين موضوع قابل انكار نيست كه خداى تعالى از نظر اقتضاى حكمت الهى مردم را بر چيزهائى اجبار كرده است كه گزيرى و گريزى از آنها ندارند نه بآن صورت كه گمراهان و جهّال و نادان مى‌پندارند، مثل اكراه ايشان بر مرض و مرگ و بعث، اينها را هر كدام مقهور صناعتى علمى و كلامى ساخته كه در آن بمعارضه و ستيز با ديگران برمى‌خيزد و با روشى اخلاقى و عملى كه در پيش مى‌گيرد و او را مجبور شده‌اى در شكل انتخاب شده‌اى قرار داده است و اينان بر دو دسته‌اند:

1- يا كسى است كه با روش خويش در معارضه و تعارض با ديگران خشنود است و نمى‌خواهد آنرا تغيير دهد.


[1] حديث معروفى است كه در اصول كافى چند بار ذكر شده و بطور كامل چنين است« لا جبر و لا تفويض بل امر بين الامرين» كه در تاريخ مباحثات ايدئولوژيكى و اعتقادى اسلام رساله‌هاى زيادى در معنى اين حديث نوشته شده و براى نمونه از مجمع البحرين شرح مختصرى را كه در معنى آن ذكر شده ياد آورى مى‌شود.

نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 376
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست