. جبه‌

: جَبْهَة- يعنى پيشانى و موضع سجود، خداى تعالى گويد: (فَتُكْوى‌ بِها جِباهُهُمْ‌ وَ جُنُوبُهُمْ‌[1]- 35/ توبه).

جَبْهَة- ستاره‌اى است كه در آسمان كه به- أسد- مشهور است- تصوّر اينست كه بر اندام فلك چون پيشانى است.

جَبْهَةُ القوم- بزرگ ملّت.

جبهة النّاس- يعنى جامعه، همانطور كه بزرگان ملّت را وجوه مردم ناميده‌اند، از پيامبر 6 روايت شده است كه:

(ليس فى‌ الجَبْهَة صدقة).

يعنى در خيل و ستوران زكوة نيست. (جبهه در معنى خيل و ستوران و اسم جمع است و مفرد ندارد).

جبي‌

: جمع كردن، جَبَيْتُ‌ الماء فى الحوض- آب را در حوض جمع كردم.

جَابِيَة- حوضى كه آب در آن جمع باشد- جمعش- جَوَابٍ‌- است خداى تعالى گويد (وَ جِفانٍ‌ كَالْجَوابِ‌- 13/ سباء) (كاسه‌هايى چون آبگير بزرگ و حوض) از اين واژه- جَبَيْتُ‌ الخراج‌ جِبَايَةً ماليات قانونى را گرفتم، بطور استعاره بكار رفته است، خداى تعالى گويد: (يُجْبى‌ إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ- 57/ قصص).

(منظور كعبه است كه كثرت نعمت و بركت ثمرات هر چيزى در آن فراهم مى‌شود).

اجْتِبَاء- جمع كردن با انتخاب و برگزيدن، خداى تعالى گويد:

(فَاجْتَباهُ‌ رَبُّهُ‌- 50/ قلم) و (وَ إِذا لَمْ تَأْتِهِمْ بِآيَةٍ قالُوا لَوْ لا اجْتَبَيْتَها- 203/ اعراف) (وقتى كه آيتى و پيامى كه طلب مى‌كنند و مى‌خواهند به ايشان نمى‌رسد با كنايه مى‌گويند تو آيات را بر نمى‌گيرى و نمى‌آورى) مى‌گويند- همان مگر آنها را جمع و فراهم نكرده‌اى؟! كنايه از اينكه اين آيات را تو خود ساخته‌اى و از خدا نيست.

[1] يعنى روز كه پيشانى و پهلوهايشان داغ مى‌شود، اين آيه ادامه آيه‌اى است در باره زر اندوزان و كسانيكه طلا و نقره با ثروت و سرمايه عمومى را ذخيره و انبار مى‌كنند و در راه خدا كه همان سود جامعه اسلامى است بمصرف نمى‌رسانند كه مى‌فرمايد( فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ يَوْمَ يُحْمى‌ عَلَيْها فِي نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى‌ بِها ... هذا ما كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ‌- 34 و 35/ توبه) يعنى با همان فلزّاتى كه بت آنها بود داغ مى‌شوند.