پس واژه جرم در حقيقت اشاره به محلّ صوت يعنى حنجره است نه خود صدا امّا اگر مقصود توصيف آن شخص به حسن و نيكويى باشد تفسيرى از صدا به صفت خوبى شده است، چنانكه مى‌گويى:

فلان طيّب الحلق- يعنى حنجره پاكى دارد كه اشاره بهمان صدا است نه خود حلق و حنجره، در سخن خداى عزّ و جلّ ( (لا جَرَمَ‌ 22/ هود) گفته‌اند حرف (لا) عبارت و كلمه محذوفى را در برمى‌گيرد، مثل (لا أُقْسِمُ‌- 1/ قيامة) كه موضوعى و محذوفى در پى دارد و در سخن اين شاعر:

(نه خير و به جان پدرت قسم، دختر عامرى است).

و معنى جرم بعد از (لا) يعنى كسب كرد و بدست آورد.

و عبارت بعد از- لا جرم- يعنى (أَنَّ لَهُمُ النَّارَ- 62/ نحل) در محلّ مفعول جمله است گويى كه مى‌گويد- او براى خودش آتش عذاب كسب كرد.

جرم و جرم- به معنى لكن- مخصوص همينجا است كه بعد از (لا) بكار مى‌رود چنانكه واژه- عمر- كه در سوگند- لعمرى- يعنى بجان خودم سوگند، گفته مى‌شود واژه عمر بجاى عمر بكار رفته و به يك معنى است.

پس بكار گرفتن- لا جرم در آيات قرآن آگاهى و هشدارى است بر اين معنى كه: جرم و گناهى نيست كه اگر آتش اعمالشان نصيبشان مى‌شود، زيرا خودشان با اعمالشان و با آنچه كه مرتكب شده‌اند عذاب را كسب كرده‌اند، و اشاره بهمين معنى است كه (وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها- 46/ فصّلت) هر كه بد كرد بر خود كرده است.

در معنى- لا جرم- سخنان ديگر نيز گفته شده كه بيشتر آنها تحقيقا برگزيده و مورد پسند و پذيرش نيست، و بر اين معنى، خداى عزّ و جلّ گويد:

(فَالَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَكْبِرُونَ‌- 22/ نحل) و (لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ‌- 23/ نحل) و (لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْخاسِرُونَ‌- 109/ نمل).

جرى‌

: الجرى، يعنى كه عبور كردن و اصلش مثل سرعت و حركت آب و هر چيزى كه بهمين ترتيب جريان مى‌يابد و مى‌گذرد است صورتهاى فعلش، جرى،