جِمَاح‌- گلوله‌اى كه براى پرتاب بر سر نيزه و بجاى آن مى‌گذارند كه تشبيهى است به گلوله‌اى كه كودكان در بازى پرتاب مى‌كنند.

جمع‌

: جَمْع‌- يعنى نزديك نمودن و پيوستن بعض از چيزى به بعض ديگر آن مى‌گويند:

جَمَعْتُهُ‌ فَاجْتَمَعَ‌- (جمعش كردم و جمع شد) خداى عزّ و جلّ گويد:

وَ جُمِعَ‌ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ- 9/ قيامه).

(آيه مباركه در باره آثار دگرگونى منظومه شمسى در آستانه قيامت است كه خورشيد و ماه بگونه نخستينشان بر مى‌گردند و جمع مى‌شوند چنانكه در آغاز خلقشان فرمود: كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما- 30/ انبياء) و آيات‌ وَ جَمَعَ فَأَوْعى‌- 18/ معارج) و جَمَعَ مالًا وَ عَدَّدَهُ‌- 2/ الهمزه).

(مال و ثروت را جمع كرد و در دفينه‌ها حفظ كرد كه در واقع ملامتى و هشدارى است بر مال اندوزى و زر پرستى) و آيات‌ يَجْمَعُ‌ بَيْنَنا رَبُّنا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنا بِالْحَقِ‌- 26/ سباء) و (لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَحْمَةٌ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ‌- 57/ آل عمران) (رسيدن به آمرزش و رحمت حقّ از آنچه گرد آورى مى‌كنيد بهتر است). و آيات (قُلْ لَئِنِ‌ اجْتَمَعَتِ‌ الْإِنْسُ وَ الْجِنُ‌- 88/ اسراء) و فَجَمَعْناهُمْ جَمْعاً- 99/ كهف) و إِنَّ اللَّهَ‌ جامِعُ‌ الْمُنافِقِينَ‌[1]- 140/ نساء) و وَ إِذا كانُوا مَعَهُ عَلى‌ أَمْرٍ جامِعٍ‌- 62/ نور) يعنى بر كارى بس بزرگ كه مردم بر آن جمع مى‌شوند، گويى كه همان كار مردم را گرد آورده است.

و آيه‌ ذلِكَ يَوْمٌ‌ مَجْمُوعٌ‌ لَهُ النَّاسُ‌- 103/ هود) يعنى در آن هنگامه جمعشان مى‌كنند مثل: آيات‌ يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ‌ الْجَمْعِ‌- 9/ تغابن) كه بجاى مجموع- واژه‌هاى-

[1] تمام آيه چنين است‌ إِنَّ اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِينَ وَ الْكافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعاً- 140/ نساء) اين آيه اشاره به كسانى است كه به حشر و معاد معتقد نيستند هر چند كه دسته اوّل آنها يعنى منافقين بظاهر خود را مسلمان بدانند خداوند در اين آيه ناباورى آنها را بقيامت و مكافات اعمالشان آگاهى مى‌دهد ولى مؤمنين را بلافاصله چنين معرّفى مى‌كند كه مى‌گويند: رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ- 9/ آل عمران).

پروردگار ما، تو جمع كننده همه مردم در هنگامه‌اى هستى كه ريب و رياء و ترديدى در آن نيست زيرا اللّه خلاف وعده نمى‌كند.