كارهاى بدنى و عقلى بريده شود مى‌گويند- جُنَ‌ عقله- عقل و خردش بيمار است (بيمارى روانى).

و بر آن اساس سخن خداى تعالى است كه كفّار به پيامبر 6 گفتند: (مُعَلَّمٌ‌ مَجْنُونٌ‌- 14/ دخان) يعنى از پريانى كه او را مى‌آموزند، با او هستند، و همچنين آيه (أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ‌- 36/ صافات).

جُنَ‌ التّلاع و الآفاق- گياه بهاره و بيابانى بمقدارى آنجا زياد شد كه گويى زمينى مجنون و جنّ زده است، و آيه (وَ الْجَانَ‌ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُومِ‌،- 27/ حجر) اشاره به خلقت و آفرينش نوعى از پريان است.

و آيه (كَأَنَّها جَانٌ‌- 10/ نمل) گفته شده اشاره به نوعى از مارهاست.

جنب‌

: اصل‌ جَنْب‌ عضوى از بدن (پهلو) و جمع آن- جُنُوب‌- است، خداى تعالى گويد:

(فَتُكْوى‌ بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ‌- 35/ توبه).

پيشانيها و پهلوهاشان را با همان زر و سيم اندوخته و مورد پرستش دنيائيشان داغ مى‌كنند).

و آيه (تَتَجافى‌ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ‌- 16/ سجده).

(شب هنگام براى عبادت، پهلوها را از استراحت دور مى‌كنند و برمى‌خيزند).

در آيه (قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‌ جُنُوبِهِمْ‌- 191/ آل عمران) واژه جنوب بطور استعاره چنانكه عادت اعراب است در باره ساير اعضاء استعاره شده است و مثل- يمين و شمال بكار رفته است.

چنانكه شاعر گويد:

(گاهى از جانب راستم و گاهى پيشارويم).

جَنْبُ‌ الحائط و جانبه- يعنى كنار ديوار و سوى او.

و آيه (وَ الصَّاحِبِ‌ بِالْجَنْبِ‌[1]- 36/ نساء) يعنى با همسفر و نزديك.

[1] قسمتى از آيه 36/ نساء است كه بهترين تعيين كننده روابط اجتماعى اسلامى انسانهاست مى‌گويد:( وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ بِذِي الْقُرْبى‌، وَ الْيَتامى‌ وَ الْمَساكِينِ وَ الْجارِ ذِي الْقُرْبى‌ وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ وَ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ مَنْ كانَ مُخْتالًا فَخُوراً- 36/ نساء) خداى را بپرستيد و شرك نورزيد با پدر و مادر، با خويشاوندان، يتيمان، و مسكينان، همسايه خويشاوند، همسايه دورتر و غير خويشاوند و همراه در سفر و رهگذران آواره از ديار، خدمتكاران و اسيران با تمام اين اقشار رابطه احسان و نيكى داشته باشيد زيرا خداوند، خودستا و نازنده و متكبّر به مال را دشمن دارد و سپس در باره بخيلان مال‌اندوز و كفّار و رياكاران كه قرين و يار شيطانند بحث مى‌كند، براستى كه سراسر قرآن- مثانى متشابها- است يعنى اساس و رشد حركت انسانى را بسوى اللّه از دو محور معيّن مى‌كند 1- پالايش روح از زشتى‌ها و پيرايش او به نيكى‌ها، 1- خوددارى از هوسها 2- خود سازى با عبادات 1- كفران به طاغوت 2- ايمان به اللّه 1- دورى از ستم 2- به يارى ستمديده و مظلوم برخاستن 1- دورى از جهالت 2- گرايش به علم و حقيقت. اينها بودند كليد رمز آرامش دل و رشد كامل كه مكتبهاى غير الهى از آنها بى‌بهره‌اند زيرا تنها( إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ- 45/ عنكبوت) و( إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِيتاءِ ذِي الْقُرْبى‌ وَ يَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ‌. 90/ نحل).